Mijn Reisbrief No 47

---

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 10 April 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Ik heb al een paar keer over 'de politiek' geschreven, jullie weten dus dat er de 22ste van deze maand verkiezingen zijn, en dat de twee-derde meerderheid van de ANC wellicht zal worden gereduceerd tot een gewone meerderheid. De ANC moet hoog worden gewaardeerd voor zijn strijd tegen de Apartheid, en voor de nieuwe Grondwet van 1994, maar voor de vijftien regeringsjaren sindsdien geldt het tegendeel. De kwaliteit van de overheidsdiensten, vanaf het onderhoud van de wegen tot het onderwijs, is steeds achteruitgegaan. De ANC kan kennelijk zijn mentaliteit van 'illegaliteit' --die bij de ondergrondse 'struggle' hoorde-- niet inruilen tegen de mentaliteit die nodig is voor een transparante rechtsstaat.
Ook heb ik geschreven dat er veel corruptie is, en dat er een vreemde 'solidariteit' heerst tussen deze 'comrades of the struggle' die zover gaat dat 'kamaraden' die in corruptie- of smeergeld-zaken betrokken zijn tot in hoogste instantie de hand boven het hoofd wordt gehouden. Dat heeft een corruptie-cultuur veroorzaakt in het hele land.
Jacob Zuma zelf bijvoorbeeld. Hij is de presidentskandidaat van de ANC en was betrokken bij afpersing, smeergelden, witwasserij, en zelfs verkrachting toen hij vice-president was onder Mbeki in de jaren 1999 tot 2003 toen er grote grote wapenaankopen moesten worden gedaan.
Ik schreef in Reisbrief 38 over de 'stelselmatige vertragingstaktieken' om een veroordeling te voorkomen. Onder andere probeerde de verdediging van Zuma aan te tonen dat Mbeki ook bij die corruptie was betrokken. Dat zou de zaak grandioos hebben veranderd. Op het laatste moment legden zij het openbare ministerie enkele illegaal afgeluisterde telefoongesprekken voor. Dat ging tussen enkele topambtenaren-van-toen waaruit dat zou moeten blijken. Zij hadden de dagvaarding van Zuma proberen te beïnvloeden.
De truc is gedeeltelijk gelukt, want het openbaar ministerie verklaarde dat de vervolging van Zuma niet zou worden doorgezet. Het Zuma-kamp kraait victorie, want het grote publiek gelooft nu dat Zuma onschuldig is, en dat het 'alleen maar' een politiek complot tegen hun idool was.
De aanklager had er echter expliciet aan toegevoegd dat de aanklachten nog steeds geldig zijn, maar dat ze alleen niet voor de rechter zouden worden gebracht. Dat horen die fanatieke aanhangers niet.
Hij zei ook dat uit die telefoongesprekken niet kon worden geconcludeerd dat Mbeki bij die zaken was betrokken, maar dat er wel reden was om aan te nemen dat die twee hoge ambtenaren de aanklacht illegaal probeerden te beïnvloeden. Een dergelijke 'onzuiverheid in een aanklacht' is in een rechtsstaat niet aanvaardbaar. De gotspé! De schijnheiligheid! Zo wordt corruptie weer een beetje meer deel van de ZAse cultuur, en lijkt ZA weer een beetje meer op de 'cultuur' van het Zimbabwe van Robert Mugabe.

In de vóór-vorige brief schreef ik terloops over de Kameeldoringboom [Acacia erioloba] die prachtige boom waarvan hele bossen nabij Kuruman zijn opgestookt in de stoomketels van de diamantindustrie in Kimberley. De Kameeldoringboom is het 'Juweel van de Kalahari'. Er zijn nogal wat liedjes op geïnspireerd, zoals het in Nederland bekende Sarie Marais. Ik heb wat foto's van deze prachtboom genomen. Van veraf en van dichtbij. De peulen zijn uitstekend schapenvoer, net als het blad. Zoals je op de foto kunt zien is het een heel decoratieve boom, vooral tegen de achtergrond van de ondergaande zon, zoals op alle toeristische folders van de Kalahari.
In de dorpen en de oasen is deze breeduitwaaierende boom heel lekker voor de dorpspraatclub, of om uit te rusten in de schaduw. Met zijn hoogte tot 20 meter is hij veilig voor giraffen en olifanten. In het wild raken de takken bepaald niet de grond zoals op de foto, daar zorgen de giraffen en olifanten wel voor. De Kameeldoringboom ontleent zijn naam niet aan kamelen, althans niet rechtstreeks. Een giraffe heet in het Afrikaans een 'kameelperd', zogezegd 'een paard als een kameel'. 'Giraffedoringboom' dus eigenlijk.
Ook de voortplanting is curieus. De pitten van de peulvrucht kunnen alleen ontkiemen als ze door de maag en darmen van een giraffe zijn gegaan. De 60 meter lange wortels hebben geen nut voor de verspreiding, alleen voor water verzamelen. De takken kunnen niet gestekt worden. Op die manier is het 'Juweel van de Kalahari' totaal afhankelijk van de giraffe die hem helemaal had doodgevreten, als die niet zo hoog was geweest.
Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

---

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://white-livered/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/
Speciaal van Kuruman: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157615033855515/
Een collage van bovenstaande 16 1000x1000 px:http://farm4.static.flickr.com/3409/3417509543_1f5078375b_o.jpg
De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

---

Mijn Reisbrief No 46

---

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 3 April 2009


Beste Vrienden en Vriendinnen,

In de vorige brief heb ik de handel in half-edelstenen genoemd, en ik schreef dat Donald zich daarmee bezighield. Toen ik met hem over die handel praatte, stelde hij mij voor aan Pieter, een buurman die ook deze handel drijft. Hij is ex-mijningenieur.
--"Maar", vroeg ik, "waar komen die stenen vandaan? Jullie hebben mij zojuist verteld dat er geen specifieke mijnen voor zijn".
--"Dat is juist", antwoordden ze, "die stenen komen van het afval van het hoofdprodukt, asbest, mangaan, koper, of wat dan ook. Ze zouden daar best waardevolle produkten uit kunnen halen, maar dat doen ze niet. Financieel is het niet interessant, en het heeft geen volume. Bovendien kan het een stoorfactor worden voor hun hoofdlijn".
--"Is het, zogezegd, waardeloos afval?"
--"Min of meer", bevestigden ze, "sommige mijnwerkers die er een beetje kijk op hebben, leggen 'interessante stenen' apart gedurende werktijd. Later brengen zij die hierheen, en wij kopen dat... Of niet natuurlijk!"
Op die manier werd ik ingewijd in de allereerste fase van de handel in half-edelstenen.
--"Het dus eigenlijk clandestien?"
--"Nou, nee, niet ècht, maar een beetje 'informeel' is het wel. Er zijn regels dat de mijnwerkers bij de uitgang moet aanmelden wat ze meenemen. Maar er is bij lange na niet een controle vergelijkbaar met die bij goud- of diamantmijnen. Voor de mijn hebben die stenen geringe waarde, maar formeel claimen zij wèl het eigendomsrecht. In sommige gevallen moet de mijnwerker een premie betalen. Daar komt bij dat de mijnwerkers die daar verstand van hebben, dikwijls dezelfde zijn die een meer dan gemiddelde interesse hebben voor voor hun hoofdtaak. Dat is nogal zeldzaam, en daarom willen ze die niet kwijt".
Op die manier selecteren Donald en Pieter --en enkele anderen in Kuruman-- wat van hun gading is bij het aanbod. Tussen de kopers en de mijnwerkers zijn geen vaste relaties, maar natuurlijk zijn er persoonlijke voorkeuren wegens karakter, voorgaande handelservaringen, en onderling respect.
Dat is precies zo aan de verkoopkant. Ze verkopen aan iedereen, en er zijn geen vaste distributiekanalen. Wèl natuurlijk, net als aan de inkoopzijde, zijn er persoonlijke voorkeuren. Maar het 'produkt' is 'anders'. Pieter en Donald kopen bijna alles wat hun 'interessant' voorkomt in partijtjes van vaak slechts enkele kilo's. Voor de verkoop moeten ze één of twee ton van min of meer homogene --en 'benoembare'-- kwaliteit leveren. Niettemin zijn er speciale stenen die buiten deze 'regel' vallen, zoals buitengewoon grote kristallen zonder scheurtjes. Die ontlenen hun speciale waarde aan technische of magische(!) toepassingen. In zo'n geval betalen ze ook meer aan de mijnwerker, want die weet best wat hij in zijn handen heeft. Voor de rest betalen ze prijzen van 100 tot 200 Rand per kilo [12 à 24 €].

De eindbestemming van de stenen is zeer uiteenlopend. De kleine brokjes met uitgesproken kleuren of tekening, eindigen meestal als lichaams- of kledingdecoratie. Afgezien van de magische of technische toepassingen, is er nog een handel in relatief grote stenen met groteske vormen en kleuren, die als tuinversiering eindigen. Voor bepaalde kleine gekleurde stenen is er nog een handel in de richting van aquaria, voor de versiering van de bodem. Enzovoorts
Onze conversatie was begonnen met de bewering van Pieter dat er 'geen marketing' in deze handel bestond. Zoiets moet je niet tegen een ex-professor marketing zeggen! Dat hele systeem van kopen en verkopen, en van min of meer stabiele handelsrelaties is natuurlijk niet te vergelijken met het systeem waarin een supermarkt is ingebed. Pieter beschreef zijn doen-en-laten als 'kopen als je de kans krijgt' en 'verkopen als je de kans krijgt', zonder dat je dat metéén kunt koppelen. Liefst verkoop je zo snel mogelijk de helft, en je bewaart de rest voor 'later'.

--"Waarom noemen we dat niet "gelegenheidsmarketing" of "Opportunity Marketing"?", bracht ik in het midden.

En zo vonden wij een nieuw onderwerp uit voor academische bestudering. Het wachten is nu op de eerste promovendus in de wetenschap van "Opportunity Marketing". Amen.

Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

---

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://white-livered/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/
Speciaal van Kuruman: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157615033855515/
De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

Mijn Reisbrief No 45

---

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 27 Maart 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,



Wat is de economische basis van Kuruman? Goede vraag!

Tot de jaren dat de missionaris Moffat terugging naar Engeland, in 1870, was er alleen landbouw en veeteelt op de 372 ha die ik in mijn vorige Reisbrief noemde. Dat was het eerste terrein in Zuidelijk Afrika waar irrigatie werd toegepast. Voor de Egyptenaren en de 'Moren' in Noord-Afrika was dat al lang een bekende zaak. De 'export'-produkten waren vee --schapen en koeien-- en lange tijd waren ook struisveren een zeer gewild en modieus produkt voor Europa. Toen koeltransport mogelijk werd, ook vlees en melkprodukten. Daarnaast was er al langer de handel in ivoor, en in huiden van exotische dieren.

De grote veranderingen in deze streek begon met de ontdekking van diamant bij Kimberley, in 1871, en even later van goud bij Johannesburg. Om te beginnen gingen de bossen nabij Kuruman voor de bijl, en werden opgestookt in de stoomketels van deze nieuwe industrie. Het was de speciaal Kameeldoringboom [Acacia erioloba] die veel gevraagde werd voor meubels van hoge kwaliteit. Nu is het een beschermde boom, maar ja, het was een 'economische basis' voor enige tijd. Helaas!

Later kwam de mijnbouw ook naar Kuruman. De bergen in de buurt bevatten rijke lagen asbest. Op het hoogtepunt werkten in deze tak 40 duizend zwarten, en zeven duizend blanken. Het stof van dit erts veroorzaakt een onomkeerbare en dodelijke ziekte, 'asbestosis'. Toch waren de eerste jaren niet gevaarlijk. Het erts werd toen als grote rotsblokken geëxporteerd. De problemen kwamen pas toen de molens in gebruik namen om het erts als 'gruis' te exporteren. Dat veroorzaakte veel stof, en velen stierven aan wat in het Afrikaans "die bloue dood" wordt genoemd.


In het voetspoor van de mijnbouw begon een handel in half-edelstenen waarvoor Kuruman nog steeds wereldwijd 'in the picture' is. Ik leerde een paar weken geleden een heel interessane man kennen, Donald W. Riekert, theoloog, filosoof, dichter, historicus en aartsverzamelaar van mineralen. Hij heeft zijn familie-wortels in deze streek en weet er 'alles' van. Om aan de kost te komen, houdt hij zich met deze handel bezig. Hij liet mij wat foto's nemen op zijn 'werf'. Die stapel rode stenen, bijvoorbeeld, is jaspis. Maar er is vanalles. Door de aanwezigheid van asbest, ontstaat er ook het zeer gewilde 'tijgeroog'. 'Tieroog' in het Afrikaans. Op de foto's wijst Donald mij met zijn vinger 'tijgerogen' aan is een onbewerkt rotsblok.


Maar er nòg meer: Malachiet, de groene koper-houdende steen op de foto's. Er is kwarts in vele soorten, gekleurd en ongekleurd. Er is opaline, de groen-blauw-geel gekleurde steen, en chalcedon, die gelaagde stenen in verschillende kleuren bruin en beige. Een lust om te zien, en te fotograferen, en te fantaseren hoe ze er gepolijst uit zouden zien. De stenen worden gebruikt voor opsmuk en decoratie, maar ook voor hun [vermeende] holistische, magische of geneeskrachtige werking. Aan het eind van de handelsketen is hun waarde verveelvoudigd.

Het zal jullie niet verbazen als je 'toerisme' aantreft als 'economische basis'. Speciaal avonturentochten met 4x4's zijn in trek. Paragliding verraste mij echter, vooral toen ik er achter kwam dat vijf van de negen wereldkampioenschappen op dat gebied in Kuruman zijn gerealiseerd. Toch is hier geen steile helling zoals in Iquique of Mérida, waar ik mij ooit aan zo'n vlucht heb gewaagd. Het is 'gewoon' de buitengewoon krachtige en hoge termiek. Maar die is soms zo sterk en hoog dat je 'opeens' op 5000 meter hoogte zit. Daarom is het gedurende de zomer alleen voor gevorderden [minstens 200 vlieguren]. Gedurende de winter is de termiek nog steeds 'buitengewoon', maar minder krachtig. Dan is 30 vlieguren voldoende. Kuruman is bepaald niet voor 'beginners'.

Op dit moment, zo tussen winter en zomer, is er variabel weer, zelfs met af en toe een bui. Nu is Kuruman niet interessant voor deze tak van sport. Ik zie ook niet die superhoge, torenachtige cumuluswolken die ik van vorige bezoeken aan de Kalahari ken. Maar het blijven prachtige cumuluswolken, ook al halen paragliding-kampioenen er hun neus voor op.



Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

---

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://white-livered/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

Speciaal van Kuruman: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157615033855515/

Een collage van bovenstaande 16 1000x1000 px:http://farm4.static.flickr.com/3082/3381618871_c6e6d57969_o.jpg

De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

Mijn Reisbrief No 44

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 20 Maart 2009


Beste Vrienden en Vriendinnen,

Ik heb al een paar weken niet over de politiek geschreven. De presidentsverkiezingen zijn 22 april, en officieel is de propaganda deze week begonnen, maar het wapengekletter is al een paar weken bezig. Ik zie het verschil niet. In Reisbrief 41 schreef ik dat de dominante partij, het ANC, met zijn twee-derde meerderheid 'naar believen' de grondwet kon veranderen. Het is de partij van de 'vechters' en de 'bevrijders', maar sinds de vijftien jaar verstreken zijn sinds de nieuwe Grondwet, waarvoor deze partij ook alle waardering moet krijgen, hebben ze zich bepaald geen goede regeerders getoond. Er is veel corruptie, en de 'comrades of the struggle' waren inhalig en hebben aan hun aanhang comfortabele posten gegeven zonder rekening te houden met hun kwaliteiten. Het ANC kon zijn mentaliteit van illegaliteit --die nodig was voor de 'struggle'-- niet veranderen in de mentaliteit die nodig is voor een rechtsstaat.

Daardoor ging de kwaliteit van de overheidsdiensten, zoals de ministeries, het onderhoud van de wegen, de veiligheid, de scholing, de gezondheid en veel andere zaken steeds verder achteruit. Daarover, en over de aanhoudende vriendjespolitiek, schrijven de kranten, en zijn de lezers woedend. Zij hopen dat de kiezers het ANC eindelijk zal afstraffen.


Maar politiek-sociale analysten hebben ontdekt dat deze morele verontwaardiging slechts een probleem van de intellectuele klasse is, van de krantenlezers, en dat de problemen van de corruptie --en dat alles-- bij het voetvolk niet dezelfde morele verontwaardiging veroorzaakt. Daar leven ze nog steeds in de dezelfde misère als tijdens de Apartheid, en geloven nog steeds dat de bevrijders dat zal veranderen. Daarom kan de presidentskandidaat, Jacob Zuma, met zijn ontwapenende glimlach doorgaan met onhaalbare beloftes. Dat draagt bij aan de woede van de kranten en hun lezers. Maar, zo hebben de analysten ontdekt, het haalt niet uit. Want we kunnen niet anders dan 22 april afwachten. The proof of the pudding ...

Een van de lezers heeft gevraagd wat Gastehuis Orivoor betekent. Gastehuis is eenvoudig, dat is Afrikaans voor het Engelse Guesthouse, iets tussen een hotel en Bed & Breakfast. 'Orivoor' eist meer uitleg, want het is een vondst van mijn gastheer Jan om zijn huis een naam te geven. 'Orivoor' is de fonetische samentrekking van het Afrikaanse 'Oor die voor', wat in het NL zoiets als 'over de sloot' --of beter 'over het irrigatiekanaal'-- betekent. Het gaat over een historisch belangwekkend irrigatiekanaal.


Toen ik in de vorige reisbrief vertelde van de Moffat Missiestatie die hier vlakbij in 1817 werd gesticht, zei ik niets van de ontdekking van de reusachtige natuurlijke bron die de Truter-Somerville expeditie vijf kilometer zuidwaarts had gedaan in 1801. Dat is waar later het dorp Kuruman is ontstaan. Vanuit die geweldige bron stroomde een rivier naar het Noorden die de inboorlingen Kuruman noemden. Het is een enkelvoudige bron die met geweld uit een ondergrondse grot stroomt, en die dagelijks twintig miljoen liter helder water levert.

Al snel kreeg het de naam van 'Die Oog'. Een zeer constante stroom, ongehinderd door droogte, ook niet door langdurige. Die bron wordt nu gerekend tot de allergrootste natuurlijke bronnen van het Zuidelijk Halfrond. Een kleine berekening leerde mij dat het drie keer zoveel is als wat de gezamenlijke regenbekkens van La Gomera passeert [2,65 miljoen ton per jaar]. Van buiten af ziet de bron er uit als een mooie rustige stadsvijver met park. Zie foto's. Het is een toeristisch object, maar de ondergrondse grotten zijn niet meer toegankelijk voor het publiek.

De missionaris Robert Moffat was een ervaren tuinman voor hij missionaris werd, en hij zag onmiddellijk de geweldige kansen voor de ontwikkeling van landbouw. Aan beide kanten van de rivier groef hij een irrigatiekanaal tot hij vijf kilometer verder voldoende hoogteverschil met de rivier had om de tamelijk vlakke oevers de bevloeien. Op die manier ontwikkelde hij 372 ha landbouwgrond rondom de Missiestatie. Voor periodieke overstromingen die enorme ravages aanrichten, typisch voor een woestijnrivier zoals de Oranjerivier, hoefde men niet te vrezen.

Die grond is niet meer in handen van de London Missionary Society. Ze hebben die in 1918 verkocht aan de inmiddels ontstane gemeente Kuruman. Maar de boerderijen, met landbouw, met schapen, met koeien, en niet te vergeten met struisvogels die jarenlang een aanzienlijke export van struisveren opleverden, dragen nog steeds bij aan de welvaart van Kuruman.

Nu staan er niet meer uitsluitend uit boerderijen. Mijn gastheer, bijvoorbeeld, heeft indertijd een stuk van zo'n oorspronkelijk erf gekocht om er zijn huis te bouwen. Het oude irrigatiekanaal gaat dwars over zijn terrein, en zijn huis heeft hij 'aan de andere kant van dat irrigatiekanaal' gebouwd. Vandaar de naam "Oor die voor".

In Oranjerivierafrikaans wordt dat uitgesproken als "Orivoor". Op de foto's kun je zien hoe Jan en Annerie, mijn gastheer en gastvrouw die "sloot" hebben geïntegreerd in hun romantische tuin.

Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

---

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/
Speciaal van Kuruman: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157615033855515/
Een collage van bovenstaande 16 1000x1000 px:http://farm4.static.flickr.com/3655/3368160240_970cb4af32_o.jpg
De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

---

Mijn Reisbrief No 43

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Donderdag 12 Maart 2009



Beste Vrienden en Vriendinnen,



Ik ben al een week op deze plek. Een van de redenen waarom ik naar Kuruman wilde was de missiestatie hier vlak in de buurt, de eerste ten Noorden van de Oranjerivier. Toen de Hollanders Kaapstad stichtten in de 16e eeuw als bevoorradingsplaats voor hun schepen naar "Indië", gebruikten ze alleen de gebieden vlakbij voor tuinbouw, landbouw en veeteelt. Zij hadden geen interesse in het verre Noorden.

Toen Napoleon begon met Europa te terroriseren, kwamen de Engelsen naar de Kaap om 'alles' te koloniseren. Dat wil zeggen, tot aan de Oranjerivier. Maar het waren geen 'conquistadores' zoals Hernán Cortés die Zuid-Amerika 'ontdekte' en eerst alles massaal vernielde voor hij begon met 'koloniseren'. Hier waren het betrekkelijk kleine patrouilles die voortschrijdend de gebieden in 'in bezit namen', in naam van De [Engelse] Kroon. Meer niet. Ten Noorden van de Oranjerivier kwamen ze helemaal niet. Daar waren het geïsoleerde ontdekkingsreizigers en handelaren --vaak alleen met enkele lokale gidsen-- die het onbekende gebied binnendrongen op zoek naar handelswaar. Speciaal de handel in ivoor begon op te komen.

In Londen, in 1795, was de London Missionary Society opgericht. Die stichtte in Kaapstad in 1799 een afdeling om Afrika de 'bekeren'. Zij begonnen met missiestaties langs de Oranjerivier en later ook hoger stroomopwaarts en ten Noorden daarvan in het huidige Botswana. Zo werd in 1817 de missiestatie Kuruman gesticht. Kuruman was de naam van een rivier. Het dorp Kuruman bestond nog niet. Niets van dat alles, want het waren half-zwervende volkeren. Een van die stammen, de Batlhaping had zijn 'hoofdstad' tussen 1801 en 1817 vier keer verplaatst! Ze hielden vee en hadden wat eenvoudige landbouw. Meer naar het Oosten ook nogal wat 'oorlogen' met elkaar. Zo leefden ze al eeuwenlang.


Dat was mijn uitdaging: 'Kan ik hier nog wat sporen treffen van dat tijdperk van de eerste contacten? Toen ik in 2002 in Pofadder was, langs de Oranjerivier, maar veel verder naar het Westen, had ik wat opgevangen van dat tijdperk ik die regio.
Deze Kuruman-missiestatie was lange tijd de belangrijkste 'blanke' nederzetting ten Noorden van de Oranjerivier. Vanaf hiet ontdekten de missionarissen de 'volgende' rivieren, de Limpopo en de Zambezi, en drongen Rhodesië binnen, het huidige Zimbabwe, want De Kroon had daar toen nog geen interesse in. Overigens niet alleen missionarissen. Uit de archieven blijkt dat het ook een doorgangshuis voor 'losse' handelaren en ontdekkingsreizigers was.

De missionaris Robert Moffat was de man die er in 1820 met zijn vrouw Mary kwam en er tot 1870 bleef. Hij was de kernpersoon van de statie. Zijn belangrijkste werk was de vertaling van de bijbel in de lokale taal, het Setswana of Tswana. Die taal werd toen nog niet geschreven, dat vond Moffat 'terloops' ook nog uit. Hij was een ervaren tuinder voor hij missionaris werd, en vanuit een verdergelegen reusachtige bron --waarover later-- legde hij een irrigatiesysteem aan met gegraven kanalen. Het eerste in Zuidelijk Afrika.


Moffat ging een keer terug naar Engeland. Gedurende zijn verblijf van drie jaar leerde hij een jonge missionaris kenen, David Livingstone. Die naam, evenals die van Moffat is onverbrekelijk verbonden met de geschiedenis van de Moffat Missiestatie. Moffat nodigde hem uit om naar Afrika te komen. En dat deed hij. Werkte enige tijd op de missiestatie, trouwde met de oudste dochter van Moffat, en reisde verder om de beroemde Dr David Livingstone de worden, ontdekker van de Zambezi-rivier, en Rhodesië, het huidige Zimbabwe.

Zo gezien is de geschiedenis van de Moffat Missiestatie ontroerend. Op dit moment is het een museumdorp, met een bescheiden bibliotheek, centrum voor conferenties en reflectie. Het dorp Kuruman kwam veel later, na ontwikkelingen die het gevolg waren van de ontdekking van goud en diamanten eind 19e, begin 20ste eeuw. Het dorp ontstond rondom de bovengenoemde bron op vijf kilometer afstand van de missiestatie.

Heel toevallig ligt mijn 'Gastehuis' ook op vijf kilometer van het dorp, in de verre buitenwijken. Zodoende ligt de missiestatie voor mij op twintig minuten lopen. Ik heb de gerestaureerde kerk en de huizen al een paar maal bezocht, en ook het kerkhof met zijn beroemde namen. Bekijk de foto's maar. Daarover vertel ik wel eens méér.



Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

_____________________________

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

Speciaal van Kuruman: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157615033855515/

Een collage van bovenstaande 16 1000x1000 px: http://farm4.static.flickr.com/3546/3408643553_df86321c2e_o.jpg

De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

Mijn Reisbrief No 42

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 6 Maart 2009


Beste Vrienden en Vriendinnen,


Er is veel gebeurd de afgelopen week. Ik was Donderdag in Upington aangekomen. En nu ben ik alweer in Kuruman. Upington is het centrum van de Kalahari-woestijn, maar is inmiddels tevens bekend om zijn uitstekende wijn. Het geheim is dat aldaar de Oranjerivier stroomt van Oost naar West. De rivier komt via Botswana, en daar regent het behoorlijk veel. Stroomopwaarts is in de jaren 70 van de vorige eeuw een reusachtige stuwdam gebouwd, de Vanderkloofdam, en daarom heeft de Oranjerivier tegenwoordig een vrij constante stroom over het hele jaar. Eerder leed Upington, en de hele riviergeul, van jaarlijkse destructieve overstromingen en extreme droogte in het overgrote deel van het jaar. Dat is typisch voor een 'woestijnrivier', zijn korte levensduur. Al vóór de Vanderkloofdam had Upington een goede reputatie voor zijn rozijnen --zij claimen dat de oorspronkelijke Sultana's hiervandaan komen-- en voor andere droge vruchten. Maar de wijn was toen 'niet bijzonder'.

Toen de wijn van de Oranjerivier een tiental jaar geleden 'reputatie' kreeg, verwonderde mij dat. Hoe kan dat? Het was deze nieuwsgierigheid waardoor ik Upington in 2004 als mijn winterverblijf koos. Inderdaad, aan beide kanten van de rivier, tot op een afstand van hooguit 200 meter, wordt intensief geïrrigeerd. De rivier treedt ook niet meer [ál te erg] buiten zijn oevers dank zij de Vanderkloofdam. Ik zag er behalve wijngaarden ook mais, een watervreter onder de granen. Dat is kennelijk een aanvulling op het dieet van de schapen die buiten dat enge riviergebied op basis van vijf schapen per vierkante kilometer worden gefokt zoals ik de vorige keer schreef. Er zijn twee duidelijk onderscheiden soorten. Het ene is voor vlees, het andere voor wol.


Maar in 2004, nadat ik dat wijn-mysterie had opgelost, werd mijn aandacht getrokken door een nóg interessanter probleem: Dat van de algemene waterschaarste. Traditioneel waren in Zuid-Afrika de eigenaren van de grond ook de eigenaren van het water in de ondergrond. Voor het rivierwater waren er bepaalde spelregels waardoor alleen de grondeigenaren die grensden aan het water de 'buit' mochten verdelen. Dat kwam er o.a. op neer dat de gemeente Upington het water voor zijn burgers moest kopen van de [groot]grondbezitters. Er waren alleen wetten die verdelingsconflicten regelden. Vooral toen in de laatste jaren krachtige waterpompen kwamen, en de energie relatief goedkoop werd, kon het ondergrondse water van de buurman 'gestolen' worden. Je kunt je voorstellen dat er een heel assortiment van technische en juridische problemen was, nog afgezien van kwade wil of ordinaire fraude.


Maar, met het einde van de Apartheid in 1994, kwam een nieuwe Grondwet die bepaalde dat alle water, het ondergrondse, dat van de rivieren, en dat van de wolken, eigendom van De Gemeenschap was, en dat iedere gebruiker daarvoor --in principe-- moest betalen. Dat van dat water in de wolken werd in die tijd belangrijk omdat daarover helemaal geen wetgeving bestond, en het technisch mogelijk werd een wolk boven je terrein met bepaalde granaten, of met bestrooiing vanuit een vliegtuig, te dwingen tot een 'stortbui'. Het probleem van de steden en dorpen kwam tot een oplossing omdat in de Grondwet was bepaald dat per hoofd van de bevolking een bepaalde hoeveelheid voor consumptie, bewassing en [volks]tuinverzorging gratis ter beschikking werd gesteld.

Deze rigoureuze koerswijzing werd in het algemeen positief opgevat want het loste ook enkele andere problemen op. De mijnen bijvoorbeeld, grote waterzuipers en -vervuilers, begonnen het van de rivier afgetapte water opnieuw te gebruiken na reiniging op eigen terrein. Enzovoorts. In de regio van Upington zag ik weer andere problemen. Een schapenfokker die vroeger zijn schapen kon drenken aan de bron op zijn terrein moest nu voor het water betalen, en de waarde van de grond onderging forse veranderingen, want die werd sterk bepaald door het beschikbare water, van de rivier of van bronnen.

Gedurende mijn tijd in Upington in 2004 was de invoering van die Grondwet in volle gang, want allerlei bijkomende wetten waren intussen gereed. Ik had toen goed contact met de regionale nederzetting van het Ministerie van Land- en Bosbouw. Zij lieten mij de praktische problemen zien, en nodigden mij uit op excursies in de irrigatiesystemen langs de rivier. Dat alles ging mij door het hoofd gedurende mijn vijf dagen in Upington. Ik schreef er toentertijd over in Mijn Dagboek.

Ik woonde in dezelfde B&B De Bult, bij Johan en Annalise. Zie bovenste rij foto's. Donderdagmorgen vertrok ik vroeg naar Kuruman, de laatste 260km, met een introductie op zak van Johan en Annalise voor hun vrienden Jan en Annerie. Annelise leende mij ook haar grote Afrikaans-Engelse 'Woordeboek'. Op de foto ligt dat naast het 'kleintje' wat ik zelf had aangeschaft, maar wat veel te beperkt was.

Hier in Kuruman 'resideer' ik nu als enige bewoner in het gastenhuis in hun grote prachtige tuin. Een waar El Dorado, zoals je op de foto's kunt zien. Gistermiddag metéén al, werd ik verrast door een 'zeer forse' maar korte regenbui. Je ziet dat op een van de foto's. Dat is ook typische voor een woestijn: Korte hevige buien, alsof een wolk opeens helemaal leegloopt. Vaak ook destructief. De volgende keer vertel ik van Kuruman.


Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard


_____________________________

Alle foto's van Zuid Afrika op schermformaat: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

Een collage van bovenstaande 16 1000x1000 px: http://farm4.static.flickr.com/3617/3332419355_93261f24b8_o.jpg

De oudere reisbrieven staan op http://mijnreisbrief.blogspot.com/. Deze binnenkort ook.

Mijn Reisbrief No 41

Upington, Zuid-Afrika, B&B Die Bult, Vrijdag 27 Februari 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,


Ik ben niet meer in Yzerfontein. De reserveonderdelen zijn eindelijk aangekomen. Er zijn alle mogelijke fouten gemaakt. De man in Johannesburg had mijn adres keurig van mijn fax overgeschreven ... behalve 'Yzerfontein'. Hij schreef 'Somerset West'. Dat scheelt 150 km! Na lang wachten had ik hem opgebeld; of het pakje wel was verstuurd? Hij faxte toen het reçu van het postkantoor. Hij had het 11 februari verstuurd. Daar stond óók het Track & Trace nummer op. Maar ... de Track & Trace site van de Posterijen was uitgevallen. Toen die na een paar dagen weer werkte, zag ik dat het pakketje in Somerset West lag. Het was intussen Zaterdagmiddag; na sluitingstijd van de postkantoren. Wachten tot Maandag dus. Toen ging het snel. Dinsdag 24 had ik het pakje in handen. Het had precies 13 dagen geduurd, dat was al 'magisch'. Maar de klap viel toen bleek dat het de verkeerde onderdelen waren. Ik belde de man in Johannesburg nog, maar die kon verder niets meer doen, zei hij. Ik zorgde voor een voorlopige oplossing, schreef een mail aan de fabriek in Keulen, en ik vertrok Woensdagmiddag.



Die dag maakte in nog 436 km tot Calvinia, het dorp waar de Kalahari woestijn begint. Het was een dorp van niks, nieteens Internet! De route was overigens prachtig. Ik kende dat traject van mijn eerdere bezoeken aan Zuid Afrika. Ik raakte ontroerd, want ik was de bijzondere fraaiheid van de uitzichten van de Piekenierskloofpas bijna vergeten. Je kijkt dan terug op het geel-bruine duinenlandschap met trage rivieren. Aan de andere kant leek het op Cessenon sur Orb in Augustus. Het róók er zelfs naar. Dat was het warm-groene dal van de snelstromende Olifantsrivier. De wijnoogst stond op het punt te beginnen, maar, anders dan in Cessenon, werden wijnvelden afgewisseld met reuze-boomgaarden: Citrusvruchten, perziken en appelen die in stalletjes langs de weg werden verkocht.

Dichter bij Calvinia kwam ik over de Vanrhynspas. Daar nam ik afscheid van het groene dal. Daar begon de woestijn. Ik stopte op een parking voor een nostalgische terugblik.



De resterende 600 km tot Upington en de Oranjerivier deed ik gisteren. Het is een uitgestrekte kurkdroge hoogvlakte met kleine struikjes als begroeiing. Ik kende die van mijn bezoeken in 2002 en 2004 toen ik de Kalahari via andere routes doorkruiste. Er is alleen schapenteelt. De grond verdraagt daar vijf schapen per vierkante kilometer. Als je weet dat een familie kan leven van duizend schapen, reken je snel uit dat het doorsnee bedrijf 200 vierkante kilometer moet zijn. Die percelen zijn inderdaad 10 bij 20 of 7 bij 25 km, en staan haaks op de kaarsrechte weg. Langs de weg staan eenvoudige aanduidingen, of soms een gemetselde poort, maar de gebouwen liggen ver over de horizon. Onzichtbaar. Dat lijkt heel saai, en op een bepaalde manier is het dat ook, maar toch is er die vreemde schoonheid van extreme eenzaamheid.

In de politiek krijgt de verkiezingstrijd duidelijk vorm. Het ziet er niet naar uit de het ANC zijn meerderheid zal verliezen, maar de oppositie, versterkt door de zich afsplitsende Cope, probeert ANC zijn twee-derde meerderheid af te pakken. Tot nu toe kon het ANC daarmee 'naar believen' de grondwet te veranderen. Dat maakte de mensen zo machteloos-woedend. Dat zal hopelijk veranderen.

Om afscheid te nemen van Yzerfontein heb ik enkele uren extra op het strand doorgebracht maar het lukte mij niet om de African Black Oyster Catcher, waarover ik de vorige keer schreef, te fotograferen. Gelukkig had Meraai, de gastvrouw van Kaijaiki, in het verleden mooie foto's van strandvogels gemaakt. Daaruit mocht ik er een paar kiezen. De meest rechtse foto bovenaan is het 'eeuwige paar' dat zo zeldzaam is in Zuid Afrika, maar niet in Yzerfontein. De avond voor mijn vertrek heb ik nog wat nostalgische foto's gemaakt bij ondergaande zon. "Huistoe na een avondwandeling ... "

Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard
_____________________________
Alle foto's van Yzerfontein: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

Mijn Reisbrief No 40

---

Yzerfontein, Zuid-Afrika, Gastenhuis Kaijaiki, Vrijdag 20 Februari 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

De reserveonderdelen voor mijn koffer zijn nog steeds niet aangekomen. Zoals ik de vorige week schreef had ik een fax naar de RIMOWA-vertegenwoordiger in Johannesburg gestuurd met de vraag om instructies bij mijn schade. Zij antwoordden dat het beste was mij de reservesloten dezelfde dag te sturen om ze zelf te monteren. Maar *niets* tot nu toe!! Als ze niet vlug komen zal ik hier vier weken moeten blijven in plaats van de vier dagen van mijn 'plan'.


Ondertussen geniet ik van het strand, de duinen en de bloemen in de voortuinen van de villa's in het dorp. Het zijn echte tuinen zoals ik die ken in de mediterrane zomer van 'mijn dorp in Frankrijk'. Ik heb foto's gemaakt om deze brief te versieren, en om mezelf op te vrolijken. Er zijn geen serieuze reden om mijn humeur te bederven door deze vertraging.

De politiek heeft gelukkig ook verrassingen. De presidentskandidaat van de dominante partij, de ANC, Jacob Zuma is een extreme populist. Mogelijk gewichtsloos, maar dat weten we niet want alleen de publiciteit schildert hem af als capabel. Dat staat in schril contrast met zijn voorganger, Thabo Mbeki. Dat was een 'intellectueel', maar die is door het ANC 'teruggeroepen' enkele maanden geleden. Tijdelijk is Kgalema Motlanthe op die plaats. Hij is ook een 'intellectueel', maar hij wil geen president zijn. Hij doet het alleen omdat hij een 'trouwe kameraad' van de strijd tegen de Apartheid is, een trouwe 'comrade of the struggle'.

Er heerst een vreemde 'solidariteit' tussen deze 'comrades of the struggle'. Ze hebben er onder geleden, en sommigen hebben in de gevangenis gezeten omdat ze actief waren als verzetsstrijder, of zelfs maar lid van 'het verzet'.

Maar ... deze 'solidariteit' gaat zover dat 'kamaraden' die in corruptie- of smeergeld-zaken betrokken zijn de hand boven het hoofd wordt gehouden. Zoals Jacob Zuma bijvoorbeeld. In zijn kwaliteit van president van het ANC [African National Congress] schaadt hij toch het aanzien van die partij? Maar het ANC, vanuit zijn dominante positie, denkt zich dat te kunnen permiteren.


Maar juist dit weekend is de woordvoorder van de partij --en van Zuma-- door de mand gevallen als een bedrieger en flessentrekker van de ergste soort. En wat doet het ANC? Zij beschermen hem --"omdat hij het toch zo erg heeft gehad"-- in plaats van zich ervan de distantiëren. Dat is wéér eens een deuk in de betrouwbaarheid van het ANC die juist 'bestrijding van corruptie' hoog in zijn verkiezingsvaandel had geschreven.

Maar de kaarten liggen niet meer als de voorafgaande jaren. Niet alleen heeft het ANC zijn [psychologische] hegemonie verloren, er is een partij op het toneel verschenen onder de naam 'Cope' [Congress of People] die grotendeels uit weglopers van het ANC bestaat, maar ook aantrekkingskracht uitoefent op buitenstaanders. En ... Cope kan een presidentskandidaat naar voren schuiven met bewezen bestuurservaring [dat heeft Zuma niet]. Zij heeft bovendien 'excellent credentials as comrade of the struggle', en boekt nu successen als presidente van de Kaapprovincie. Het 'koningsdrama' --zoals ik dat in Mijn Dagboek noem-- krijgt wellicht een heel nieuwe dimensie.

"Never a dull moment!" in dit land.

Deze 'vertraging' heeft mij ook de gelegenheid gegeven om wat dieper in te gaan op de 'toeristische objecten' in deze regio.

• Vlakbij is een afgraving men pre-historische sporen van mensen van 117.000 jaar geleden. De eerste ter wereld, als ik de folder mag geloven. Dit toeristische object is heel populair, en draagt de naam van "Eve's footprints".
  
• Later werden hier sporen achtergelaten door Bartholomeus Días [1488] die contact had met de toenmalige inboorlingen, en door Vasco da Gama die in 1497 een granieten kruis achterliet in een baai hier vlakbij. Die baai is nu deel is van een beschermd nationaal park. Deze ontdekkingsreizigers waren op zoek naar een route naar "Indië".

• Daarna zijn de Hollanders gekomen die Kaap de Goede Hoop stichtten als bevoorradingsstation voor de VOC schepen op de Oost-Indië-route. Zij gebruikten deze streek tot ongeveer Yzerfontein voor de noodzakelijke landbouw, veeteelt en zout-productie. Ook de kalkovens waarvan ik in de reisbrief van twee weken geleden twee foto's liet zien, stammen uit die periode. Die staan 4 à 5 km van hier.
  
• De kust bij Yzerfontein, door een samenloop van zeestroming en het rotsachtige uitsteeksel wat we hier hebben, is bijzonder rijk aan schelpen. Ook nu nog zie ik volle vrachtwagens wegrijden. Schelpen zijn de beste grondstof voor kalkspecie. De kalkspecie die hier geproduceerd werd ging naar de patriciërshuizen op de Kaap, als 'metselspecie', maar ook als 'stuc-specie' voor de typisch witte gevels van de Kaapse Stijl. Deze schelpenbank wordt nog steeds geëxploiteerd, maar met moderne technologieën, en niet vlak in de buurt.
  
• Uit een meer recente periode bestaat er een kerkhof van Nederlandse walvisvaarders die waren gestationeerd in dezelfde baai waar Vasco da Gama zijn stenen kruis achterliet. Als je de grafstenen bekijkt, zie je dat die 'nederzetting' van het begin van de 19e eeuw tot ver in de 20ste heeft geduurd.
  
• Walvissen komen hier in de winter voor de kust, maar er is een [kleiner] type dat het hele jaar zichtbaar is. Kortgeleden zag ik er een bij het havenhoofd, hij leek beschadigd en aangespoeld, maar later is hij/zij op eigen kracht weer verdwenen.
  
• En dan is er hier een eilandje vlak voor de kust dat [nog!] vol zit met 'Afrikaanse Pinguïns' dat is een kleiner soort [Spheniscus Demersus]. In het begin van de 20ste eeuw woonde daar een Portugese vissersfamilie --al voor de derde generatie-- met enkele prachtige dochters. Trouwlustige jongelui roeiden er wel eens heen, zo vertelt de overlevering. Die dochters werden ook wel pikkewyne genoemd, Afrikaans voor pinguïns. Hier op het strand zijn er allerlei soorten meeuwen [Laridae], veel soorten loopvogels en -vogeltjes, en diverse zeezwaluwen of sterns [Genus Sterna].

Maar waar ik op het strand het meest van geniet als ik een eindje dóórloop op de 16 Miles Beach, zijn de paartjes van de African Black Oyster Catcher [Heamatopus moquini, Tobie]. Net als de NLse eksters hebben die 'eeuwige liefde'. Je ziet ze altijd met hun tweetjes. Als ik ze zie, komt een onstuitbare nostalgie over mij heen, want ik weet dat dit een snelverdwijnende soort is in Zuid-Afrika, maar hier, in Yzerfontein zijn ze nog in overvloed.

Hartelijke groet, tot de volgende week, Gérard van Eyk

_________

Alle foto's van Yzerfontein: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

De losse foto's van de collages hierboven staan in 700x700 pixels op:
http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613867340563/

Een collage van 500x500 pixels van de bovenstaande 25 foto's staat op http://farm4.static.flickr.com/3463/3291826587_3ab9826081_o.jpg

---

Mijn Reisbrief No 39

---

Yzerfontein, Zuid-Afrika, Gastenhuis Kaijaiki, Donderdag 12 Februari 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Tot mijn verbazing, nee tot mijn ontsteltenis, ben ik nog steeds in Yzerfontein. Ik ben hier al langer blijven hangen dan mijn niet-geschreven plannen, maar eergisteren werd duidelijk dat ik nog een paar dagen langer moest blijven.

Wat is er gebeurd?

Ik heb jullie in de eerste reisbrief alleen maar verteld dat ik 24 uur vertraging hand gehad, maar niet dat ik ook nog zonder koffer in Kaapstad aankwam. Het was verdwaald. Ergens tussen Tenerife, Madrid, Londen en hier. Dat komt vaker voor, maar, gewoonlijk, krijg je het dan binnen één of twee dagen. Zo ook nu. Maar, het zag er naar uit dat het 'nogal hardhandig' was behandeld. Een van de twee cijfersloten kreeg ik in eerste instantie zelfs niet open, maar met geduld en wat trucjes lukte het toch een dag later. Ik was daarmee gelukkig, want verder waren er geen belangrijke beschadigingen. Tot eergisteren keek ik er niet verder naar om, toen wilde 'inpakken en wegwezen', werkte de sluiting niet meer. Het andere slot was ook onbruikbaar. Daarom ben ik nog hier.


Ik zocht contact met de vertegenwoordiger van RIMOWA [een bekend wereldmerk] in Zuid-Afrika via het telefoonnummer van de website. Maar het waren niet-bestaande nummers in Johannesburg. Via een mail aan het Duitse hoofdkantoor in Keulen, werd ik tenslotte opgebeld door een reparateur uit Johannesburg. Intussen heb ik een fax gestuurd met de details, en ik wacht op verdere instructies. Óf ik moet het hele koffer opsturen, óf zij sturen mij nieuwe sloten om zelf te monteren. Het andere slot kreeg ik weliswaar dicht, maar daarna kon ik de juiste code niet wegdraaien en 'sluiten'.


Hoe dan ook, ik moet blijven. Wat de zon betreft is dat wel OK, maar de soms koude zeewind is toch heel wat anders dan de temperaturen in de Kalahari, in Upington en in Kuruman mijn droomstadje van deze reis. Mijn hoofdprobleem is dus mijn ongeduld. Na de slome start had ik ècht weer reislusten. Die worden nu gefrustreerd.


Maar hier kan ik gewoon doorgaan met het ontwarren van de politiek om het zich ontvouwende 'koningsdrama' te kunnen volgen. Juist gisteren meldde Die Burger dat de verkiezingen op 22 April zullen zijn; en ik vertrek de 23ste 's avonds. De krant voorzag een pittige en interesante verkiezingsstrijd. De dominante ANC is in een interne 'struggle', hun voornaamste kandidaat, Jacob Zuma, is 'aangeschoten wild', waarvan zelfs getrouwe ANC-ers niet willen weten. Dan is er een afsplitsing genaamd Cope, die nogal wat niet-ANC-ers schijnt aan te trekken, en tenslotte zijn er bij de bestaande oppositiepartijen verfrissende bloedverversingen aan de top geweest. Het wordt dus "Never a dull moment", zoals mijn zoon Peter placht te zeggen als de gebeurtenissen over elkaar heen beginnen te vallen.


Met mijn wandelingen hoef ik ook niet tekort te komen, want ik ontdek nu allerlei onopvallende, maar boeiende details. Op het strand zijn er natuurlijk steeds vogels, zijn er altijd voetafdrukken in het zand, en zijn er talloze 'eolische vormingen' die gefotografeerd te raden laten wat hun werkelijke dimensies zijn. Ik verklap alvast dat de kleinste nog geen vijf centimeter is, en de grootste niet groter is dan dertig. In de duinen, bij wat ik in mijn eerste reisbrief "overgedimensioneerde, protserige of pedante huizen" noemde, vond ik een voortuin als een poppenhuis, of een poppenwinkel. Allemaal 'leuke dingen' om te fotograferen.

Intussen heb ik ook mijn foto's gesorteerd en op Flickr gezet. [Zie eindnoot]. Daarbij zitten ook de bouwstenen van de illustraties van mijn reisbrief in een formaat waarbij ze beter tot hun recht komen. Kortom: "Ik verveel mij niet". Ik blijf het leven ontdekken, op dit moment het Zuidafrikaanse.

Hartelijke groet, tot de volgende week, Gérard van Eyk

_________

De hele serie over Juergen en Esther:
http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613585615968/

Alles van Yzerfontein totnutoe:
http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157613558185607/

---

Mijn Reisbrief No 38

---

Yzerfontein, Zuid-Afrika, Gastenhuis Kaijaiki, Vrijdag 6 Februari 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Ik ben nog steeds in Yzerfontein. Ik ben druk met kranten lezen om er achter te komen 'wie wie is', want anders begrijp ik niets van het gestoei rondom de aanstaande presidentsverkiezingen. Dat is behoorlijk gecompliceerd, al die macho-verhalen en veel 'storytelling'. Ik lees de Afrikaanse 'Die Burger' en in het weekend 'Argus', het Engelse blad van Kaapstad. Dat is een leuk duo, aanvullend, tegensprekend, en in elk geval vanuit een heel andere kijk op Zuid-Afrika. Dat is opzichzelf al boeiend.


In het kort: De dominante politieke partij, het ANC dat zich gedraagt als een soort 'Politburo', wil Jacob Zuma als president, maar die man is nogal in opspraak. Hij wordt beschuldigd van afpersing, smeergelden, witwasserij en zelfs verkrachting. Hij is 'onschuldig' omdat door stelselmatige vertragingstaktieken er nog nooit een definitieve uitspraak tot stand kon komen. Ik vind het een schande voor een rechtsstaat, en ik vraag mij af hoe het zover kon komen. Het is ingewikkeld, maar als ik niet een zeker minimum ontrafel, zal ik niets begrijpen van de presidentsverkiezingen.


Op die manier schiet het niet op met mijn reisvoorbereidingen voor het Noorden. Daarbij komt dat ik hier comfortabel zit met een restaurant naast de deur, en met René die telkens kookt wat ik lekker vind, en wat goed voor mij is. René is een bevlogen kok. Eergisteren, bijvoorbeeld, hebben we tot laat nagebabbeld over zijn menukaart. Hij heeft altijd plannen om die te veranderen met creatieve ideeën. Om te beginnen had hij mij een visschotel gemaakt die hij had verzonnen rondom een lokale vis. Iets met veel groente, zodat het wat op de Baskische keuken leek, maar dit was een ovengerecht. Het smaakte uitstekend, en ik was vooral verrast door de kleurige presentatie. René houdt van het mooi maken van de schotels die hij opdient.


Door al deze afleidingen voel ik mij 'mentaal' nog niet aangetrokken tot een verre reis. Ik heb al uitgerekend dat Kuruman nog 1139 km is. Anders, als ik een grote reis voor de boeg had, was dat een uitdaging, en werd ik ongeduldig. Nu niet. Fysiek voel ik mij lekker. Dat is het niet. Ik denk dat ik mij teveel laat meeslepen door mijn ambitie om zo snel mogelijk de lokale politiek te doorgronden.


Hoe dan ook, de omgeving van Yzerfontein is uitstekend om wandelend uit te waaien en eens rustig de 'analyse' en 'storytelling' van de kranten te herkauwen. We hebben prachtige duinen. Weliswaar schreef ik de vorige keer dat ze door protserige villa's lelijk worden gemaakt, maar er is nog heel veel over. In de omgeving staan ook nog enkele kalkovens uit het verleden. Daar heb ik meteen een paar foto's van gemaakt.

En dan het strand niet te vergeten! Yzerfontein is gebouwd op een rotsachtig uitsteeksel in een strandkust, zoals je op de foto's kunt zien. Aan de noordkant begint de '16 Miles Beach' met 25 kilometer breed strand zoals je op de foto's ziet. Om dat mooi te laten uitkomen heb ik 's morgens en 's avonds een foto genomen als de zon haaks op het perfect Noord-Zuid lopende strand staat. Geniet er maar van. Ik kan er niet méér over zeggen.


De laatste dagen ben ik enkel keren naar Darling geweest, een dorp op 23 km hiervandaan in het binnenland. Daar kan ik mijn computer op het internet aansluiten. Hier in Kaijaiki kan ik alleen maar telkens even de allerbelangrijkste zaken bekijken en regelen. Dan schiet 'onderhoud' erbij in, en nog e.e.a.
Tussen Yzerfontein en Darling rijd je door een duinenlandschap. Deels is het een natuurreservaat. Vandaar dat bord voor 'overstekende schildpadden'. Op de weg heb ik ze niet gezien, maar wel op de voetpaden door de duinen. Daar verbaas ik mij ook telkens over de prachtigste vogels en wegschietende hagedissen.

Hartelijke groet, tot de volgende week, Gérard van Eyk

_________

Ik ben er nog niet in geslaagd om mijn foto's op Flickr te zetten. Er wordt aan gewerkt!!

Je vindt deze brief --en de voorgaande-- tzt ook op mijn blog http://blog mijnreisbrief.blogspot.com

---

Mijn Reisbrief No 37

---

Yzerfontein, Zuid-Afrika, Gastenhuis Kaijaiki, Vrijdag 30 Januari 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

De vorige reisbrief was een bijzonder geval, want die was tevens Nieuwjaarsbrief, maar nu begint weer een gewone serie. Ik ben Maandag in Zuid-Afrika aangekomen. Een dag later dan de bedoeling was. Vrijdagmiddag vertrok ik voor de vlucht van Zaterdagmorgen naar Madrid, maar ... na enkele uren werd die afgelast wegens dichte mist. Er was 'een kansje' dat er later op de middag een vlucht zou zijn, maar ik heb toen besloten om de reis 24 uur uit te stellen. Dat kon! Ik ging terug naar mijn hotel in La Laguna voor een behoorlijke avondmaaltijd, en een goede nachtrust in een ècht bed. De reis zou sowieso moeilijk genoeg worden. London-Cape Town alleen al was 12 uur.

Alles ging goed. Tegen de middag nam ik de huurauto in ontvangst die ik per Internet had gereserveerd. Om naar de kustweg naar het Noorden te komen moest ik mij door de 'spaggetti junctions' van de Noordelijke uitvalsroutes worstelen. En dat tegelijk met het wèn-proces aan links verkeer, èn met een niet goed uitgeslapen hoofd. Het lukte.


Gelukkig was het niet ver. Zo'n tachtig kilometer naar Yzerfontein, het plaatsje dat ik in 2000, bij mijn eerste bezoek aan Zuid-Afrika had leren kennen. Ik had toen zo'n tien dagen in de Moederstad doorgebracht, en ik zocht een plek met zuivere lucht voor de resterende maanden. Toen was het een visserdorpje_van_niets waar ook enkele strandvilla's stonden. Op weg naar het Noorden, had ik op goed geluk die afslag genomen. Het toeval wilde dat de dame van het gemeentehuis een kennis had die ... enz ... Nog dezelfde dag had ik het huisje gehuurd. De stad waar ik heen had gewild, Vredenburg, 75 km verderop, bezocht ik wel omdat daar een I-café was.

In dat dorpje leerde ik ook René en Meraai kennen die in 1997 begonnen waren met een B&B met restaurant Kaijaiki ['iki' is zoeloe voor huis, kaijaiki is 'nederig huis'].


Gedurende mijn latere bezoeken aan Zuid-Afrika --in 2002 en 2004-- ben ik er telkens voor een paar dagen op bezoek geweest.
Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om foto's te nemen van dat huisje van toen. Het is niet meer vrijstaand, maar helemaal geïncorporeerd in de villa die er achter ligt. Met de onderstaande foto-montage krijg je een indruk hoe dicht ik bij de zee woonde. Op de panorama-foto is het helemaal rechts. Alleen die visserhuizen links daarvan stonden er. Die waren toen in gebruik als gemeentehuis. De rest moet je wegdenken. Bij eb liep ik de zee in om wat mosselen te plukken.
Maar, Yzerfontein had grootse plannen, zoals ik in mijn dagboeken van toen beschreef. Een stratenplan was al afgebakend, en de straatverlichting was bijna klaar. Nu kon ik het resultaat zien. Ze zijn er in geslaagd 'rijke gepensioneerden' aan te trekken. Verspreid in de duinen staan er overgedimensioneerde, protserige of pedante huizen. Ik heb er een foto van gemaakt. [Ook enkele 'leuke', to be honest]


Deze eerste dagen rust ik wat uit, lees nationale kranten om de polsslag van de lokale politiek te voelen. Met name ben ik geïnteresseerd in de overgang van de ex-president Mbeki naar Jacob Zuma, die echter te veel processen wegens fraude en verkrachting aan zijn broek heeft hangen. Bovendien weigert hij te verschijnen voor het Hoge Gerechtshof. Het zij zo. Dat zal de politiek wel spannend maken de komende tijd. Evenals de nabijheid van Mugabe in Zimbabwe [waar ik vanmorgen over schreef] en waar toch ook eersdaags een ontknoping moet komen.


Mijn 'plan' is intussen om de resterende tijd in Kuruman door de brengen; aan de grens met Botswana. Ik weet er nog maar weinig van, maar ik had het geluk een Duits paartje te ontmoeten die aan het eind van hun tocht 'Dwars Door Afrika' waren. Zij hadden korgeleden Kuruman bezocht. Maar de verhalen over hun tocht waren zeker zo boeiend. Ze hadden 42 duizend Afrika-kilometers achter de rug, gerekend zonder het Euro-Azië traject van Duitsland via Bulgarije, Griekenland, Turkije, Lebanon, Israel en Egypte.
Hier logeerde tevens een middelbaar echtpaar uit Oostenrijk die al meer dan 15 jaar voor diverse kleine ontwikkelingsprojecten hadden gewerkt in de meest afgelegen gebieden van Afrika. Twee avonden lang wisselden ze ervaringen uit over 'zwart Afrika', en ik luisterde ademloos toe. Tot de volgende keer .... Hartelijke groet, Gérard

_________

Mijn internetverbing is zeer slecht. De computer van Kaijaiki weigert mijn USB-sleutel. Behelpen dus!!!

Zie www.kaijaiki.co.za voor andere foto's van deze mooie plek. Mijn foto's tzt op Flickr als Weltbummler.

---

Mijn Reisbrief No 36

San Sebastián de La Gomera, 24 December 2008
Tevens Nieuwjaarsbrief 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Het jaar is bijna afgelopen. Wij hebben hier de donkere dagen al gehad, en nu schijnt de zon weer. Voor de meesten van jullie --daar in het koude Noorden-- is dat anders. Dat is een extra reden om jullie een

Goed en Gelukkig 2009

te wensen vanuit mijn winderig-zonnige eilandje in de Oceaan. Zo weten jullie metéén dat ik er nog ben, en, omdat je dit leest, óók dat je er zelf nog bent. Allemaal zaken die niet zo vanzelfsprekend zijn. Ik moest twee namen van mijn nieuwjaarsverzendlijst doorstrepen.
Ik had een goed jaar. Ik vierde mijn 79ste verjaardag in Eindhoven en legde meteen de datum-en-plaats vast voor mijn 80ste, want het wordt een 'iets groter' feest. Noteer maar vast: Zaterdag 19 September, de hele dag in het Academisch Genootschap. Ik ben al bezig met de muzikale omlijsting.
Het geheugenverlies dat ik in 2006 in Venezuela opliep van de dieseldampen herstelde weer een beetje meer, maar de pittige griep, waar ik mee zat toen ik de vorige Nieuwjaarsbrief schreef, is mij het hele jaar blijven achtervolgen. In Iquique (Chili) kreeg ik mijn spieren weer zover dat ik vrolijk de lokale paasberg kon beklimmen, maar in Frankrijk miste ik het uithoudingsvermogen voor de traditionele 30 km 'te voet over de berg' om mijn broer Jan in Olargues te bezoeken. Toen heb ik hard gewerkt aan die zogenaamde 'onderliggende conditie'. En met succes. Ik liep totaal 1000 km in die vier Franse zomermaanden, en maakte aan het eind weer wandelingen van meer dan drie uur. En gisteren eindigde ik als derde bij de 'veteranen' in de Cross Popular, de stadloop alhier. Niet gek dus.

Op mijn verjaardag in September, in Eindhoven, zag ik mijn broer --gezond en wel. Drie weken later, terug op La Gomera, kreeg ik het bericht dat hij een fatale hersentumor had. Haastig heb ik een afscheidsbezoek gebracht. Nostalgisch wandelde ik nog eens door mijn mistige geboortstad, en we hadden onze laatste gesprekken. Terwijl ik aan deze brief werkte, is hij overleden. Mijn grote sterke broer van vroeger is er niet meer.

In November kwam Ghislaine naar hier, en samen gingen we een paar dagen naar Tenerife, ons buureiland, om de hoogste berg van Spanje te 'beklimmen' [per kabelbaan!]. Ik zie El Teide dagelijks vanaf mijn balkon. In vogelvlucht is het 45 km waarvan 30 km zee. Maar hem zien van de andere kant, en hem aanraken, zijn intieme sensaties waar ik nu dagelijks aan wordt herinnerd als ik hem zie. Mijn horizon is warmer geworden.
Natuurlijk volgde ik het hele jaar Obama, Hillary en Sarko. Hoopgevend soms. Mijn scepsis over maatschappij-veranderingen is een paar tandjes richting 'misschien-toch-mogelijk' geschoven. De financiële instorting was niet zo verrassend. De omvang wèl. Welke maatschappij krijgen we na dit 'woest consumptiefeest'? Super Sober? Met SS-dwang en zo? Of gaat het door in kleine kring? Zoals een feest tot in de kleine uurtjes doorgaat voor verslaafden en eenzamen? Of weer slavenmaatschappij?

Tot zover het buitengebeuren. De reis van de ziel kent andere wetten en avonturen, zoals ik het vorig jaar schreef. Door die 'pittige griep' van een jaar geleden kwam ik in aanraking met de 'grenzen van mijn eigen groei'. Is de terugslag tijdelijk? Is De Grote Afdaling begonnen? Of is het de Eindeloze Hoogvlakte die voor mij ligt? Ik loop gewoon door, en ik zie wel.
Mijn verwachting dat ik genoeg zou krijgen van mijn 'street observations' is niet uitgekomen. Zeker, ik ben méér op zoek naar wortels, en ik ben selectiever met mijn nieuwsgierigheid. Maar de avonturen van de 'straat', dat wat 'iedereen' ziet, blijven mij inspireren. Tenenkrommend, hilarisch of tevreden-gelukkig, blijf ik de wandelaar-toeschouwer die ik altijd was.
Het verdwijnen van de grote religies inspireerde mij tot het bestuderen van Nietzsche, en wat hij precies bedoelde toen hij 'god is dood' schreef, en de [hele?] Verlichting in de grond boorde. De zwanenzang van de religies, en vooral hun achterhoedegevechten, houd ik goed in de gaten. Met name ben ik geïnteresseerd in herkomst van de menselijke moraal vóór de religies daar beslag op legden. Waar komt de moraal vandaan nu de grote religies zich daarvoor hebben gediskwalificeerd? Misschien kom ik er opnieuw toe Nietzsche origineel te lezen. Wie weet?
Even 'filosofisch' was het spoor dat ik volgde toen ik mij ging interesseren voor politieke 'storytelling' op de grenzen tussen fantasie, illusie en werkelijkheid. "Weapons for Mass Destruction", bijvoorbeeld, en de fameuze 'story' van de "Onzichtbare Hand". Waar ligt de grens tussen goede en slechte 'storytelling'? Herkennen we de boom aan zijn vruchten? Als jongelui 'alleen maar' de dood in worden gejaagd? Als de 'lagere volksklassen' verpauperen? Heeft de 'moraal', die de grote religies hebben aangedragen, dat onderscheid kunnen maken? Nee! Dus wat nu?

2009 wordt vast een boeiend jaar. Hou het maar in de gaten. Ik doe het ook. Iedere dag zal ik een brokje 'werkelijkheid' op de snijtafel leggen. Hou mij daarom ook maar in de gaten.

___________________________
© 2009 G. H. A. van Eyk, escritor itinerante.
Reageer per e-mail naar "zjraar apestaart van streepje eyk punt net" want ik ben nog maar even op dit adres: Camino al Faro 10 /app 3, 38800 San Sebastián de La Gomera, Canarias, Spanje. Deze Nieuwjaarsbrief zal ook verschijnen op mijn blog voor reisbrieven: http://mijnreisbrief.blogspot.com/
Web: http://www.van-eyk.net/gerard/dagboek of: http://perso.wanadoo.es/ghavaneyk/dagboek

Mijn Reisbrief No 35

Santiago de La Gomera, Zondag 25 Mei 2008

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Ik schreef in mijn laatste wekelijkse reisbrief uit Iquique dat er waarschijnlijk nog een 'super-laatste' zou komen, want ik had toen nog één weekend voor de boeg, en daarin zouden we een belangrijke excursie maken. We zouden naar het noorden gaan om de historisch belangrijke baai van Pisagua te bekijken, en in de oase van Tiliviche het oude Engelse Kerkhof. Dat laatste was om nostalgische reden, want het kerkhof en de oase spelen een rol in de brieven die een jong meisje --dochter van een rijke mijnondernemer-- schreef aan haar grootmoeder in Schotland tussen 1904 en 1908. Tijdens mijn verblijf in Iquique in 2005 vertaalde ik er een aantal in Mijn Dagboek. Vandaar. *)

Pisagua ligt 165 km Noord van Iquique. Het is een baai, en er komt een riviertje in zee. Als doorvoerhaven van salpeter is het ouder dan Iquique. Toen Darwin in 1835 Iquique bezocht, noteerde hij dat Iquique het water per schip uit Pisagua kreeg aangevoerd.**) Toen was het --nèt als Iquique-- Peruaans gebied. Chili bezette dat hele gebied in 1879 in een botte economische veroveringsoorlog, wegens de salpeter. Er woonden toen al [Engelse] kolonisten en mijneigenaren. Tiliviche lag wat meer landinwaarts aan hetzelfde riviertje. Op de bovenstaande foto's***) staan de 'iconen' van Pisagua uit dit tijd. De brandweerkazerne, de klokketoren en het theater. Allemaal gebouwd van het allerfijnste Oregon Pine dat als retourlading van de salpeter-export uit Noord-Amerika terugkwam. Later werd het overvleugeld door Iquique, dat weliswaar geen water had, maar wèl betere

havenmogelijkheden. Ik was er met Lorenzo, zijn vrouw Mary-Eugenia, en een vriend van Lorenzo in een huurauto. We wandelden eerst door het plaatsje --één lange straat met 'álles'-- en zagen o.a. ook het 'Hotel', de eufemistische naam voor de grote gevangenis die er in de jaren '50 was gebouwd. Pinochet maakte er gebruik van, en zodoende werd Pisagua een van de belangrijke martelcentra van zijn dictatuur. We wandelden daarna langs het strand naar het Noorden, naar het oorspronkelijke kerkhof van Pisagua waar ook het massagraf --één daarvan, want de andere zijn niet gevonden cq niet geïdentificeerd-- van 1973 is. Op de bovenstaande foto zie je Mary-Eugenia en Lorenzo en een blik op de baai. De rechtse foto is genomen vanaf het oorspronkelijke kerkhof met een grafkruis op de

voorgrond. De volgende foto toont het geopende massagraf uit 1973, met op de achtergrond het gedachtenismonument voor Los Heróes de 1973 [de helden van 1973] dat --overigens-- pas tijdens de regering van Michelle Bachelet 'politiek mogelijk' werd; dat is twee jaar geleden.

Op onze wandeling kwamen we nog langs een andere begraafplaats die ik als buitenstaander niet kon identificeren; wèl goed verzorgd, maar géén uitleg. Dat waren Los Heróes de 1948 wisten mijn reisgenoten. De 'radicale president' van toen, Videla 1946-1952, was weliswaar met stemmen van communisten aan de macht gekomen, maar stelde de communisten in 1948 buiten de wet en 'voerde ze af' naar concentratiekampen. Dat had de goedkeuring van De Kerk. Welicht niet dat hij er een vernietigingskamp van maakte, en wellicht óók niet --maar wie weet-- dat hij meteen zigeuners en homosexuelen massaal 'vernietigde'.

Onderweg kwamen we groepen kinderen tegen onder leiding van onderwijzers. Die gingen echter naar 'nòg' een andere 'vernietigingsplek'. In dit geval van jonge mannen die in 1879 een landing uitvoerden waardoor het Peruaanse leger werd afgesloten van zijn aanvoerlijnen. Dit staaltje van heldenmoed is een 'must' voor de schooljeugd en wordt --nèt als andere beroemde veldslagen her en der-- uitgebreid uitgelegd met militair-strategische details en al. De plek heet Los Heróes de 1879. Kennelijk zijn deze twee soorten heldenmoed nodig bij het vestigen van een natie die zich bevrijdt uit het kolonialisme. Laat ik hopen dat de onderwijzers óók de twee andere 'heldenmoedplaatsen' laten zien aan hun leerlingen.

Mijn terugreis begon toen Francisco mij op een vroege Donderdagmorgen achterliet op het vliegveld, niet wetend dat mijn vlucht naar Santiago op dat moment vertrok. Zonder mij te informeren was de vlucht veertig minuten vervroegd. Met de volgende vlucht van de LAN zou ik te laat in Santiago komen voor mijn vlucht naar Madrid van 12.00, maar een haastig gekocht kaartje voor een vlucht van een kleine maatschappij bracht mij op tijd in Santiago om pas dáár de vernemen dat ook híer de dienstregeling een paar weken geleden was gewijzigd. Niet om 12.00 maar om 16.00 kon ik vertrekken. ¡Caramba! Ze rekenden mij echter voor dat ik tòch mijn aansluiting in Madrid naar Brussel zou halen. I.p.v. vijf uur wachttijd in Madrid zou ik die tijd in Santiago moeten verdoen. Logisch. Ten bewijze daarvan kreeg ik al de instapkaart, en de acceptatie door de computer van mijn bagage naar Brussel.

Maar zo was het niet. Toen we aan het eind van de lange nachtvlucht ergens boven de Canarische Eilanden en Noord Afrika zaten, bekeek ik die instapkaart wat beter: Over een half uur moest ik instappen!! Nogmaals ¡Caramba!

Uiteindelijk kwam ik vijf uur later in Brussel, en met een treintje naar Knokke kon ik aldaar Ghislaine omarmen. Samen reden we naar Cadzand, waar de andere dag 'de hele familie' kwam voor een reunie-weekend.

Zoals de foto's laten zien, hadden we 'bewolking met opklaringen'. Aan de vlag met oranje wimpel kun je zien dat die op koninginnedag zijn genomen. Dat was de bekende miskleun van 'het weer op koninginnedag' dat altijd zonnig is.

Maar het landschap, ondanks de kou en het gebrek aan zon, geeft mij nostalgische gevoelens. Het is mooi. Of, zoals Jacques Brel zingt:

--"Le plat pays qui est le mien. Avec des cathédrales pour uniques montagnes"

De reunie verwarmde het hart, mijn lijf miste echter zon en warmte. Ik 'overleefde' met moeite de jet lag en de uitputting. Ik haalde La Gomera op het nippertje --dacht ik-- maar een griep haalde mij in. Zo lag ik om te beginnen een week in bed. Gelukkig niet zo erg als in December toen ik ook de euvele moed had NL te bezoeken op een ongeschikt moment:

--"Lang leve het NLse klimaat!"

Intussen ben ik aan het eind van mijn periode in La Gomera. Morgen vertrek ik naar Barcelona. Na één of twee nachtjes reis ik dóór naar Cessenon sur Orb.

Hartelijke groeten, Gérard van Eyk

---

*) Brieven aan Oma, Mijn Dagboek: 2 11 15 19 27 feb en 15 16 18 23 mrt 2005
**) In Mijn Dagboek van 4 februari 2005 staat een uittreksel van het dagboek van Charles Darwin van 12 juli 1835, toen de Beagle op de rede van Iquique lag.
***) Mijn (andere) foto's van Pisagua staan op http://www.fototime.com/inv/15D56AD8DD4BB1E
Op de camping van het strand van Pisagua ontmoetten wij Oscar Romero Gallo. Hij is historicus en concentreert zich op de geschiedenis van Pisagua. Hij heeft een boek gepubliceerd --er komen er meer-- en hij publiceert archieffoto's als YouTubes [zoekwoord Romerafrica].
Hij geeft meer informatie dan de gebruikelijk toeristische
http://www.youtube.com/watch?v=gdTB7PcukBc en http://www.youtube.com/watch?v=_sDfanmCOdA
Ik schrijf deze zomer misschien enkele 'Brieven uit Cessenon' of iets dergelijks, maar zeker niet wekelijks