Mijn Reisbrief No 36

San Sebastián de La Gomera, 24 December 2008
Tevens Nieuwjaarsbrief 2009

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Het jaar is bijna afgelopen. Wij hebben hier de donkere dagen al gehad, en nu schijnt de zon weer. Voor de meesten van jullie --daar in het koude Noorden-- is dat anders. Dat is een extra reden om jullie een

Goed en Gelukkig 2009

te wensen vanuit mijn winderig-zonnige eilandje in de Oceaan. Zo weten jullie metéén dat ik er nog ben, en, omdat je dit leest, óók dat je er zelf nog bent. Allemaal zaken die niet zo vanzelfsprekend zijn. Ik moest twee namen van mijn nieuwjaarsverzendlijst doorstrepen.
Ik had een goed jaar. Ik vierde mijn 79ste verjaardag in Eindhoven en legde meteen de datum-en-plaats vast voor mijn 80ste, want het wordt een 'iets groter' feest. Noteer maar vast: Zaterdag 19 September, de hele dag in het Academisch Genootschap. Ik ben al bezig met de muzikale omlijsting.
Het geheugenverlies dat ik in 2006 in Venezuela opliep van de dieseldampen herstelde weer een beetje meer, maar de pittige griep, waar ik mee zat toen ik de vorige Nieuwjaarsbrief schreef, is mij het hele jaar blijven achtervolgen. In Iquique (Chili) kreeg ik mijn spieren weer zover dat ik vrolijk de lokale paasberg kon beklimmen, maar in Frankrijk miste ik het uithoudingsvermogen voor de traditionele 30 km 'te voet over de berg' om mijn broer Jan in Olargues te bezoeken. Toen heb ik hard gewerkt aan die zogenaamde 'onderliggende conditie'. En met succes. Ik liep totaal 1000 km in die vier Franse zomermaanden, en maakte aan het eind weer wandelingen van meer dan drie uur. En gisteren eindigde ik als derde bij de 'veteranen' in de Cross Popular, de stadloop alhier. Niet gek dus.

Op mijn verjaardag in September, in Eindhoven, zag ik mijn broer --gezond en wel. Drie weken later, terug op La Gomera, kreeg ik het bericht dat hij een fatale hersentumor had. Haastig heb ik een afscheidsbezoek gebracht. Nostalgisch wandelde ik nog eens door mijn mistige geboortstad, en we hadden onze laatste gesprekken. Terwijl ik aan deze brief werkte, is hij overleden. Mijn grote sterke broer van vroeger is er niet meer.

In November kwam Ghislaine naar hier, en samen gingen we een paar dagen naar Tenerife, ons buureiland, om de hoogste berg van Spanje te 'beklimmen' [per kabelbaan!]. Ik zie El Teide dagelijks vanaf mijn balkon. In vogelvlucht is het 45 km waarvan 30 km zee. Maar hem zien van de andere kant, en hem aanraken, zijn intieme sensaties waar ik nu dagelijks aan wordt herinnerd als ik hem zie. Mijn horizon is warmer geworden.
Natuurlijk volgde ik het hele jaar Obama, Hillary en Sarko. Hoopgevend soms. Mijn scepsis over maatschappij-veranderingen is een paar tandjes richting 'misschien-toch-mogelijk' geschoven. De financiële instorting was niet zo verrassend. De omvang wèl. Welke maatschappij krijgen we na dit 'woest consumptiefeest'? Super Sober? Met SS-dwang en zo? Of gaat het door in kleine kring? Zoals een feest tot in de kleine uurtjes doorgaat voor verslaafden en eenzamen? Of weer slavenmaatschappij?

Tot zover het buitengebeuren. De reis van de ziel kent andere wetten en avonturen, zoals ik het vorig jaar schreef. Door die 'pittige griep' van een jaar geleden kwam ik in aanraking met de 'grenzen van mijn eigen groei'. Is de terugslag tijdelijk? Is De Grote Afdaling begonnen? Of is het de Eindeloze Hoogvlakte die voor mij ligt? Ik loop gewoon door, en ik zie wel.
Mijn verwachting dat ik genoeg zou krijgen van mijn 'street observations' is niet uitgekomen. Zeker, ik ben méér op zoek naar wortels, en ik ben selectiever met mijn nieuwsgierigheid. Maar de avonturen van de 'straat', dat wat 'iedereen' ziet, blijven mij inspireren. Tenenkrommend, hilarisch of tevreden-gelukkig, blijf ik de wandelaar-toeschouwer die ik altijd was.
Het verdwijnen van de grote religies inspireerde mij tot het bestuderen van Nietzsche, en wat hij precies bedoelde toen hij 'god is dood' schreef, en de [hele?] Verlichting in de grond boorde. De zwanenzang van de religies, en vooral hun achterhoedegevechten, houd ik goed in de gaten. Met name ben ik geïnteresseerd in herkomst van de menselijke moraal vóór de religies daar beslag op legden. Waar komt de moraal vandaan nu de grote religies zich daarvoor hebben gediskwalificeerd? Misschien kom ik er opnieuw toe Nietzsche origineel te lezen. Wie weet?
Even 'filosofisch' was het spoor dat ik volgde toen ik mij ging interesseren voor politieke 'storytelling' op de grenzen tussen fantasie, illusie en werkelijkheid. "Weapons for Mass Destruction", bijvoorbeeld, en de fameuze 'story' van de "Onzichtbare Hand". Waar ligt de grens tussen goede en slechte 'storytelling'? Herkennen we de boom aan zijn vruchten? Als jongelui 'alleen maar' de dood in worden gejaagd? Als de 'lagere volksklassen' verpauperen? Heeft de 'moraal', die de grote religies hebben aangedragen, dat onderscheid kunnen maken? Nee! Dus wat nu?

2009 wordt vast een boeiend jaar. Hou het maar in de gaten. Ik doe het ook. Iedere dag zal ik een brokje 'werkelijkheid' op de snijtafel leggen. Hou mij daarom ook maar in de gaten.

___________________________
© 2009 G. H. A. van Eyk, escritor itinerante.
Reageer per e-mail naar "zjraar apestaart van streepje eyk punt net" want ik ben nog maar even op dit adres: Camino al Faro 10 /app 3, 38800 San Sebastián de La Gomera, Canarias, Spanje. Deze Nieuwjaarsbrief zal ook verschijnen op mijn blog voor reisbrieven: http://mijnreisbrief.blogspot.com/
Web: http://www.van-eyk.net/gerard/dagboek of: http://perso.wanadoo.es/ghavaneyk/dagboek

Mijn Reisbrief No 35

Santiago de La Gomera, Zondag 25 Mei 2008

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Ik schreef in mijn laatste wekelijkse reisbrief uit Iquique dat er waarschijnlijk nog een 'super-laatste' zou komen, want ik had toen nog één weekend voor de boeg, en daarin zouden we een belangrijke excursie maken. We zouden naar het noorden gaan om de historisch belangrijke baai van Pisagua te bekijken, en in de oase van Tiliviche het oude Engelse Kerkhof. Dat laatste was om nostalgische reden, want het kerkhof en de oase spelen een rol in de brieven die een jong meisje --dochter van een rijke mijnondernemer-- schreef aan haar grootmoeder in Schotland tussen 1904 en 1908. Tijdens mijn verblijf in Iquique in 2005 vertaalde ik er een aantal in Mijn Dagboek. Vandaar. *)

Pisagua ligt 165 km Noord van Iquique. Het is een baai, en er komt een riviertje in zee. Als doorvoerhaven van salpeter is het ouder dan Iquique. Toen Darwin in 1835 Iquique bezocht, noteerde hij dat Iquique het water per schip uit Pisagua kreeg aangevoerd.**) Toen was het --nèt als Iquique-- Peruaans gebied. Chili bezette dat hele gebied in 1879 in een botte economische veroveringsoorlog, wegens de salpeter. Er woonden toen al [Engelse] kolonisten en mijneigenaren. Tiliviche lag wat meer landinwaarts aan hetzelfde riviertje. Op de bovenstaande foto's***) staan de 'iconen' van Pisagua uit dit tijd. De brandweerkazerne, de klokketoren en het theater. Allemaal gebouwd van het allerfijnste Oregon Pine dat als retourlading van de salpeter-export uit Noord-Amerika terugkwam. Later werd het overvleugeld door Iquique, dat weliswaar geen water had, maar wèl betere

havenmogelijkheden. Ik was er met Lorenzo, zijn vrouw Mary-Eugenia, en een vriend van Lorenzo in een huurauto. We wandelden eerst door het plaatsje --één lange straat met 'álles'-- en zagen o.a. ook het 'Hotel', de eufemistische naam voor de grote gevangenis die er in de jaren '50 was gebouwd. Pinochet maakte er gebruik van, en zodoende werd Pisagua een van de belangrijke martelcentra van zijn dictatuur. We wandelden daarna langs het strand naar het Noorden, naar het oorspronkelijke kerkhof van Pisagua waar ook het massagraf --één daarvan, want de andere zijn niet gevonden cq niet geïdentificeerd-- van 1973 is. Op de bovenstaande foto zie je Mary-Eugenia en Lorenzo en een blik op de baai. De rechtse foto is genomen vanaf het oorspronkelijke kerkhof met een grafkruis op de

voorgrond. De volgende foto toont het geopende massagraf uit 1973, met op de achtergrond het gedachtenismonument voor Los Heróes de 1973 [de helden van 1973] dat --overigens-- pas tijdens de regering van Michelle Bachelet 'politiek mogelijk' werd; dat is twee jaar geleden.

Op onze wandeling kwamen we nog langs een andere begraafplaats die ik als buitenstaander niet kon identificeren; wèl goed verzorgd, maar géén uitleg. Dat waren Los Heróes de 1948 wisten mijn reisgenoten. De 'radicale president' van toen, Videla 1946-1952, was weliswaar met stemmen van communisten aan de macht gekomen, maar stelde de communisten in 1948 buiten de wet en 'voerde ze af' naar concentratiekampen. Dat had de goedkeuring van De Kerk. Welicht niet dat hij er een vernietigingskamp van maakte, en wellicht óók niet --maar wie weet-- dat hij meteen zigeuners en homosexuelen massaal 'vernietigde'.

Onderweg kwamen we groepen kinderen tegen onder leiding van onderwijzers. Die gingen echter naar 'nòg' een andere 'vernietigingsplek'. In dit geval van jonge mannen die in 1879 een landing uitvoerden waardoor het Peruaanse leger werd afgesloten van zijn aanvoerlijnen. Dit staaltje van heldenmoed is een 'must' voor de schooljeugd en wordt --nèt als andere beroemde veldslagen her en der-- uitgebreid uitgelegd met militair-strategische details en al. De plek heet Los Heróes de 1879. Kennelijk zijn deze twee soorten heldenmoed nodig bij het vestigen van een natie die zich bevrijdt uit het kolonialisme. Laat ik hopen dat de onderwijzers óók de twee andere 'heldenmoedplaatsen' laten zien aan hun leerlingen.

Mijn terugreis begon toen Francisco mij op een vroege Donderdagmorgen achterliet op het vliegveld, niet wetend dat mijn vlucht naar Santiago op dat moment vertrok. Zonder mij te informeren was de vlucht veertig minuten vervroegd. Met de volgende vlucht van de LAN zou ik te laat in Santiago komen voor mijn vlucht naar Madrid van 12.00, maar een haastig gekocht kaartje voor een vlucht van een kleine maatschappij bracht mij op tijd in Santiago om pas dáár de vernemen dat ook híer de dienstregeling een paar weken geleden was gewijzigd. Niet om 12.00 maar om 16.00 kon ik vertrekken. ¡Caramba! Ze rekenden mij echter voor dat ik tòch mijn aansluiting in Madrid naar Brussel zou halen. I.p.v. vijf uur wachttijd in Madrid zou ik die tijd in Santiago moeten verdoen. Logisch. Ten bewijze daarvan kreeg ik al de instapkaart, en de acceptatie door de computer van mijn bagage naar Brussel.

Maar zo was het niet. Toen we aan het eind van de lange nachtvlucht ergens boven de Canarische Eilanden en Noord Afrika zaten, bekeek ik die instapkaart wat beter: Over een half uur moest ik instappen!! Nogmaals ¡Caramba!

Uiteindelijk kwam ik vijf uur later in Brussel, en met een treintje naar Knokke kon ik aldaar Ghislaine omarmen. Samen reden we naar Cadzand, waar de andere dag 'de hele familie' kwam voor een reunie-weekend.

Zoals de foto's laten zien, hadden we 'bewolking met opklaringen'. Aan de vlag met oranje wimpel kun je zien dat die op koninginnedag zijn genomen. Dat was de bekende miskleun van 'het weer op koninginnedag' dat altijd zonnig is.

Maar het landschap, ondanks de kou en het gebrek aan zon, geeft mij nostalgische gevoelens. Het is mooi. Of, zoals Jacques Brel zingt:

--"Le plat pays qui est le mien. Avec des cathédrales pour uniques montagnes"

De reunie verwarmde het hart, mijn lijf miste echter zon en warmte. Ik 'overleefde' met moeite de jet lag en de uitputting. Ik haalde La Gomera op het nippertje --dacht ik-- maar een griep haalde mij in. Zo lag ik om te beginnen een week in bed. Gelukkig niet zo erg als in December toen ik ook de euvele moed had NL te bezoeken op een ongeschikt moment:

--"Lang leve het NLse klimaat!"

Intussen ben ik aan het eind van mijn periode in La Gomera. Morgen vertrek ik naar Barcelona. Na één of twee nachtjes reis ik dóór naar Cessenon sur Orb.

Hartelijke groeten, Gérard van Eyk

---

*) Brieven aan Oma, Mijn Dagboek: 2 11 15 19 27 feb en 15 16 18 23 mrt 2005
**) In Mijn Dagboek van 4 februari 2005 staat een uittreksel van het dagboek van Charles Darwin van 12 juli 1835, toen de Beagle op de rede van Iquique lag.
***) Mijn (andere) foto's van Pisagua staan op http://www.fototime.com/inv/15D56AD8DD4BB1E
Op de camping van het strand van Pisagua ontmoetten wij Oscar Romero Gallo. Hij is historicus en concentreert zich op de geschiedenis van Pisagua. Hij heeft een boek gepubliceerd --er komen er meer-- en hij publiceert archieffoto's als YouTubes [zoekwoord Romerafrica].
Hij geeft meer informatie dan de gebruikelijk toeristische
http://www.youtube.com/watch?v=gdTB7PcukBc en http://www.youtube.com/watch?v=_sDfanmCOdA
Ik schrijf deze zomer misschien enkele 'Brieven uit Cessenon' of iets dergelijks, maar zeker niet wekelijks