Mijn fruitbomen in Cessenon 1

Dank zij het late voorjaar in dit deel van Europa waren de kersen van mijn tuin nog niet afgevallen toen ik hier aankwam. Integendeel. Ik zal er de komende week van genieten. De boom draagt bepaald niet uitbundig, wellicht niet meer dan twee kilo, maar dat is ruim voldoende voor een man alleen.

Aangekomen in Cessenon sur Orb

Ik ben goed aangekomen. Wegens de staking in Frankrijk ging ik met een bus van Barcelona naar Béziers, en toen met de regionale bus naar Cessenon sur Orb. De onderstaande foto's laten mijn 'weg' zien. In Béziers --op weg naar het busstation op Place Charles de Gaulle-- zette ik mijn bagage even neer in het park Plateau de Poètes, daarna bij het standbeeld van de pionier van het Canal du Midi: Pierre-Paul Riquet. Ik zette de bagage ook even neer bij de kerk van Cessenon, bij de bushalte, en tenslotte nog even bij het hek van mijn paradijsje, 534 Chemin du Moulin.

Een wandeling van Hermigua naar Agulo

Zondag maakten Margarita en ik een wandeling van de ene ruine naar de anders. Het waren de zgn 'pescantes' van Agulo en Hermigua. Vallehermoso had ook zo'n installatie om bananen te verschepen. De toeristische informatie van de pescante van Agulo zegt het volgende:

"In April 1908 waren de werkzaamheden aan de pescante afgerond, maar de inauguratie vond pas plaats in 1911. Dat jaar kreeg Agulo de eerste telefoonverbinding van het hele eiland. De pescante raakte verwaarloosd toen de haven van San Sebastián in de jaren veertig een autoweg kreeg Agulo. In 1954 werd de installatie vernietigd door de zee".
Een dergelijk verhaal geldt ook voor Hermigua en Vallehermoso, want die liggen aan dezelfde autoweg. De pescantes werden overbodig. De twee rechtse van de oude foto's zijn van Vallehermoso. De linkse zijn van Hermigua. Op de nieuwe foto's zijn de rechtse van Hermigua en de linkse van Agulo. Op het onderstaande Flickr-adres staan alle wandelfoto's; ook oude van Agulo.

Hier is de link naar Flickr waar ze nu --of binnenkort-- zullen staan http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157624000959247/

Mijn Reisbrief No 64

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 15 Mei 2010

Tevens veertiende en laatste reisbrief [niet] uit Zuid-Amerika

Beste vriendinnen en vrienden,

Deze brief is de laatste in de serie over mijn reis naar Zuid Amerika van 2010. Ik ben terug waar ik in Januari begon, op La Gomera. De terugreis had twee 'foutjes'. Een paar dagen voor mijn vertrek begon een dissidente vulkaan op IJsland as te spuien, en het Noord-Europese luchtruim werd gesloten voor onbepaalde tijd. Hoewel de avond voor mijn vertrek op Dinsdag 20 April al berichten circuleerden dat het einde van de blokkade naderde, was mijn aansluiting in Madrid op Woensdagmorgen niet verzekerd. Gelukkig ging die vlucht door, zij het met één uur vertraging. De Belgische stewardess vertelde dat dit de eerste vlucht was van Madrid naar Brussel na de asregen. Ik zat naast een NLs echtpaar dat vanaf vóór het weekend, na het einde van een congres waren geblokkeerd in een hotel in Madrid; samen met een aantal landgenoten.

Het tweede 'foutje' begon toen ik op Tenerife aankwam vanaf Brussel en Madrid na mijn verblijf in NL en mijn koffer niet op de band verscheen. Dat gebeurt wel vaker. Het was de tweede keer dit jaar. Met vierentwintig uur is dat meestal bekeken, maar toen Iberia de koffer na vier dagen nog niet had getraceerd, begon ik mij echt zorgen te maken en stelde mij al het totale verlies van mijn hele mobiele huishouden voor. Dat werden nachtmerrie-dagen. Margareta belde een kennis bij Iberia die met bagage te maken had. Twee uur later was de koffer 'gevonden'. De andere dag werd het bezorgd. Ze hadden een 'foutje' gemaakt in de zoekprocedure.

In mijn laatste brief besteedde ik aandacht aan mijn afscheid van de Atacama-woestijn, wuivend met mijn hand. In reisbrief No 61 nam ik afscheid van Yerba Buena met twee foto's aan het einde van die brief. Aan een kant zie je zon en wolken, en aan de andere kant zie je regenwolken. Ik maakte die foto's vanaf de dezelfde plek, vlak bij het huis waar ik toen woonde, en in dezelfde minuut. Dat is precies mijn herinneringsbeeld van dat ambivalente klimaat in die regio.

Van Iquique nam ik in de vorige brief afscheid met fotos van prachtige woestijnwolken, en van het zand van de Cerro Emeralda die ik beklom met Francisco.

--"Wat waren nu je belangrijkste indrukken bij je terugkomst in Europa?"

Zoals de hele regio had ook Nederland een strenge winter. De voorjaarsbloemen waren vertraagd, maar als gelukkig gevolg, kwamen ze allemaal tegelijk in het toch al zo kleurrijke Nederlandse voorjaar. Op die manier werden het prachtige dagen om met Ghislaine door te brengen na de maanden van afwezigheid.

De bloemen in de bovenste rij zijn de narcis en kersenbloesen die daar normaal met twee weken tussenruimte verschijnen. De tweede rij is ook uit Cadzand, met de keurig verzorgde tuinen in de beste Zeeuws-Hollandse traditie. De foto's in de derde rij zijn uit Eindhoven, uit de wijk waar Ghislaine woont. Daar worden de straten, parken en privé-tuinen gedurende één week in April gedomineerd door één bepaalde variant van de kersenbloesem die van één stekje schijnt af te stammen. De vierde foto van die rij is een roze variant van de tulpenboom in de tuin van Ghislaine.

Na zulke overvloedige bloemenpracht, wat kon nog indruk maken toen ik eindelijk op La Gomera aankwam? Natuurlijk, er zijn hier het hele jaar bloemen, in de winter zelfs meer dan in de zomer, maar totaal gezien is niets vergeleken van de Nederlandse voorjaarspracht. In feite --op onverwachte momenten-- verveelt die 'constantheid' van het klimaat mij in deze streken waar ik nu vijftien jaar rondreis. Op zulke vervelings-momenten overvalt mij een nostalgie naar de Nederlandse contrasten. De winter met zijn lange donkere regenachtige ochtenden, zijn vroeg invallende avonden. Daartegenover staan de zomers met eindeloze avonden alsof de zon niet wil ondergaan, met ochtengloren om vijf uur of eerder, en met zijn langdurige schemeringen. Dat kennen mijn vrienden in deze streken niet, ook niet op La Gomera. Dat is mijn hoogstpersoonlijke klimaatnostalgie.

Wat mij echter de eerste ochtend na mijn aankomst het meest ontroerde, was de zonsopgang boven de Teide die ik altijd vanaf mijn balcon kan zien. Het was als het ontmoeten van een oude bekende. Ik herinnerde mij dat ik daar precies een jaar geleden foto's van had gemaakt die nog steeds niet waren afgewerkt. Toen, op 5 Mei 2009, had ik iedere 15 sekonden een foto daarvan gemaakt vanaf een statief. Zo maakte ik totaal 28 foto's. Voor deze gelegenheid heb ik een foto-montage gemaakt van de twaalf die ik tussen 06.37:25 en 06.41:37 maakte. Ze zijn wat 'monochroom' uitgevallen, maar in werkelijkheid zijn het subtiele en veranderende kleuren in het spectrum tussen rood en geel tegen een donkere achtergrond die langzaam oplost. Dat waren ontroerend herkenningen.

Deze fotoserie is tevens mijn afscheidsgroet. Het is tevens een nieuw begin, Adios, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief: http://farm5.static.flickr.com/4023/4587125770_be2239c4b1_o.jpg

Mijn Reisbrief No 63

Iquique (Chili) in het huis van Gabriela en Francisco, Zaterdag 17 April 2010

Tevens dertiende en laatste reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste vriendinnen en vrienden,

En zo zijn we dan aangekomen bij de laatste Reisbrief uit Zuid-Amerika. Aan alles komt een einde. Dinsdag vertrek ik. Om te beginnen naar Santiago, en dan door naar Madrid en Brussel. Na een bliksembezoek aan NL, kom ik nèt voor het einde van de maand in La Gomera. Misschien schrijf ik nog een Reisbrief 'niet' uit Zuid-Amerika om de afloop van deze reis te vertellen. Dat weet ik nog niet. Een 'nummertje veertien' dus.

In deze brief beperk ik mij tot 'even verwijlen' bij een paar typische herinneringen van deze reis. Bijvoorbeeld de 'carreta' hierboven, de boerenkar van de 'gaucho' in Argentinië, maar ook in Zuid-Chili van de 'huaso'. Daarmee gaan ze naar de markt, of doen straatverkoop zoals deze. Het contrasteert niet alleen met de moderne auto's, maar deze was mij al eerder in de zijstraten van Yerba Buena opgevallen wegens zijn moderne megafoon. Hij kruist hier de Avenida Aconquija, de hoofdstraat van Yerba Buena. Pas de laatste dagen kon ik er opeens een mooie foto van nemen. Hij verkocht 'choclo', dat zijn jonge verse maiskolven. Dat is de seizoensgroente van het moment. Die halfrijpe mais wordt gemalen en gekookt en o.a. als vulling gebruikt voor de empanadas die ik de vorige week beschreef. Die vulling heet 'humita'. Ook wordt dat maalsel, die 'humita', in blaadjes gerold van dezelfde stronk, en dan als pakketjes gekookt in water.

Een andere typische herinnering zijn de wolken van de woestijn die heel anders zijn dan die van de nevelbossen van Yerba Buena. Ik zag niet de torenhoge stapelwolken die ik van de Kalahari-woestijn uit Zuid-Afrika ken, maar het zijn 'èchte' stapelwolken, èchte cumulus. Ze steken met hun compacte vorm scherp af tegen de diepblauwe lucht. De eerste twee foto's heb ik genomen toen we San Pedro de Atacama al naderden. Dan is de afdaling al begonnen. Dat waren de eerste wolken met zeelucht van de Stille Zuidzee. De derde foto heb ik genomen vanaf het strand van Iquique. Je ziet daar de 'cerro', de 'berg' die de hele stad omsluit als een 700-meter hoge muur. Meestal zie je daar geen wolken, behalve wat ochtend- of avondsluier, maar nu was het cumulus en cirrocumulus die tegen diezelfde diepblauwe lucht afstaken.

Maar zo is het niet altijd. Soms, zoals op de dag dat ik met Francisco de Cerro Emeralda beklom, was het méér dan een lichte ochtendsluier, het was een lichte cirrostratus waar de zon op het nippertje niét doorheen kwam. Pas later op de ochtend, toen we weer aan de voet van de berg waren aangeland, toen Francisco de foto maakte in die woestijnauto uit de tijd van de salpeterwinning, brak de zon een beetje door. Die klim naar de top was voor mij een afscheidswandeling om nog eens van de prachtige vergezichten te genieten. Aan de ene kant, naar het Westen, naar beneden, naar de stad, de haven en de Stille Zuidzee. Naar het Oosten de opkomende zon en de woestijn, de 'altiplano'. De top van deze heuvel is daarvoor een prachtige uitkijkpost. Francisco maakte mijn afscheidsfoto's.

En nu ben ik aan het einde van mijn reis naar Zuid-Amerika van dit jaar. Deze serie reisbrieven loopt ook op z'n eindje, met de mogelijke uitzondering van een 'super-laatste' zoals ik hierboven schreef. De laatste jaren schreef ik deze Spaanse en NLse reisbrieven als ik buiten Europa reisde. Het is mogelijk dat ik dat 'systeem' verander. Ik had namelijk het plan om in Argentinië flink op te schieten met mijn geplande boek over Zuid-Afrika. Maar het schoot niet op. De belangrijkste oorzaak was mijn verlies van 'energie' als gevolg van het 'verkeerde' klimaat in Tucumán. Normaal geeft die buiten-Europese periode mij ruim de tijd voor extra's. Vandaar dat plan voor de Afrika-boek. In La Gomera, noch in Frankrijk, heb ik die ruime kans.

Daarom overweeg ik --en het voelt heel ingrijpend-- om mijn dagelijkse 'stukje' een tijdlang op te schorten om de vrijkomende 'frisse ochtenduurtjes' te gebruiken voor het boek. Maar, om het kontakt met mijn lezers niet te verliezen, overweeg ik óók om deze reisbrief, in een aangepaste vorm, wekelijks voort te zetten. Niet zo 'toeristisch' als deze bijvoorbeeld. Maar ook in het Spaans, zoals deze. Dat zou mijn aloude wens vervullen om het hele jaar kontakt te houden met mijn Spaanse lezers. En natuurlijk moet die dan weer op het Internet beschikbaar komen, als 'blog' of om te downloaden als PDF. Dat heb ik deze ronde verwaarloosd.

Verder weet ik het nog niet: "mesullesien!"

Net zoals op die laatste foto wuif ik naar jullie als afscheid. Bedankt voor je aandacht en de reacties.

¡Adios! Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4021/4517292267_3f0e56cebd_o.jpg

Mijn Reisbrief No 62

Iquique (Chili) in het huis van Gabriela en Francisco, Zaterdag 10 April 2010

Tevens twaalfde reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste vriendinnen en vrienden,

In mijn laatste reisbrief kon ik uitweiden over de details van de reis, speciaal over het omstreden thema van de hoogte van de Paso de Jama. Wat is de hoogte van een pas? De naamgeving valt hier niet altijd samen met het hoogste punt zoals in Europa. Zodoende kwam ik er achter dat de hoogte 4825 meter was. Dat vond ik op een militaire stafkaart, niet in de toeristische informatie.

Maar de foto's van de reis kon ik nog niet laten zien; dat ga ik nu inhalen. Niet alleen staan er een paar in deze brief, maar die van Salta staan al op Flickr. Toen ik Witte Donderdag in Salta aankwam, was het pas vier uur in de middag, en ik deed wat de meeste toeristen in Salta doen, ik maakte een toeristische wandeling door de stad. De eerste foto laat de krantenkop zien van de krant van de dag, een "recordaantal toeristen werd verwacht". Ik 'nam' twee kerken en het historische gemeentehuis.

De tweede lijn begint met een terugblik van het bijna-hoogste punt van La Cuesta de Lipán, de 'steile haarspeldenbochtenweg' zoals ik die noemde. Het oogverblindende wit van de grote zoutmeren domineert de derde foto, en de laatste is van vlak voor San Pedro de Atacama. Wellicht is het de vulkaan Licancabur (5916m). In elk geval komen de wolken al van de Stille Zuidzee.

In het huis van Gabriela en Francisco ontmoette ik Jeannette, de zus van Gabriela die nèt bezig was met het maken van de beroemde Zuidamerikaanse 'empanadas' die mij ook vaak in Argentinië waren aangeboden, maar ik had nog nooit gezien hoe die thuis werden gemaakt.

Het gaat om brooddeeg, maar ook wel bladerdeeg, gevuld met vlees of groente. Dat is als zodanig over de hele wereld bekend. De Italiaanse 'Calzone', bijvoorbeeld, en de Cornwall pasties. Zo heeft Zuid-Amerika zijn eigen varianten. Het is heel eenvoudig zoals je ziet. Je maakt een rond plakje deeg, je legt het in de samenvouwbare vorm, je vult het met 'iets', en je klapt het dicht. Jeannnette liet mij zien hoe ze in de oven gaan, of, minder gebruikelijk, in de bakpan. Hier zijn ze meestal halfrond; niet groter dan vijftien centimeter en de naad is heeft met een rijk versierde zoom die hier 'repulgo' heet. Aan die 'repulgo' kunnen je disgenoten de inhoud herkennen, want de kok gebruikt niet alleen verschillend versierde zomen, maar knijpt er ook een typisch staartje aan dat hier 'simba' heet. Ook de straatverkopers gebruiken dergelijke 'codes'; ik zag er een met een lijst van wel tien 'codes'. Jeannette, op de foto, vulde ze allemaal met kaas, maar rundvlees, kippenvlees, humita [gemalen verse mais] of ham kan ook.

In de provincie Tucumán zijn empanadas bijzonder populair. In de stad Famaillá wordt jaarlijks het Fiesta Nacional de la Empanada gevierd, en daar zijn kippevlees en ingewanden bijzonder populair.

Een andere typische eigenschap van de empanadas van Tucumán is hun sappigheid. Dat komt wegens de bereiding. Het vlees wordt met een mes in kleine stukjes gesneden en gekruid, maar het wordt niet van tevoren gekookt of gebraden. Het gaat in de ijskast zodat de kruiden er goed intrekken. Daarna wordt het alleen nog gekookt bij het afbakken. Zodoende, zo werd mij omstandig uitgelegd, zijn die van Tucumán bijzonder sappig.

Het meest hartverwarmende deze week was de dag na mijn aankomst en mijn eerste bezoek aan de zee en het strand. Dat licht, en die zuivere lucht zo verschillend van de zuivere boslucht in Yerba Buena. En dan die eindeloze horizon, eenvoudiger kan het niet. En dat terwijl ik bepaald niet aan zee ben opgegroeid.

Er schoot mij een geschiedenis te binnen die mij erg heeft beïnvloed, en die ik veel later nog wel heb herlezen als model van een 'reis zonder einde'. Een autonome reis, een reis met een doel in zichzelf. Ik hield van dat boek, en misschien lees ik het nòg eens.

Ik heb het over Xenophon's (ong 431 – 355 vC) Anábasis en de Tocht van de Tienduizend. Met name de beroemde scène daaruit waar de Grieken de laatste bergrug hebben overmeesterd en uitkijken op de Zwarte Zee. Huilend van geluk roepen ze: "θάλασσα! θάλασσα!", "Thalassa! Thalassa!", "De zee!, De zee!". Vooral dat Thalassa! is mij bijgebleven.

Wat kon ik meer doen dan fotograferen wat ik zag op dat moment? Al die andere gevoelens zijn niet geschikt om op deze manier vast te leggen, ze blijven in mijn grijze cellen. Het was een ontroerend moment.

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4072/4623584035_a3f8f34489_o.jpg

De foto's van Salta: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623834032076/

Mijn Reisbrief No 61

Iquique (Chili) in het huis van Gabriela en Francisco, Zaterdag 10 April 2010

Tevens elfde reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Het belangrijkste deze afgelopen week was mijn verhuizing naar Chili. Dat markeerde tevens het begin-van-het-einde van mijn reis in Zuid-Amerika. Ik dacht niet dat het ook het einde van mijn reis is. Door deze wereld, bedoel ik ;-)

Ik verliet tevens het gebied dat mij veel zorgen had gegeven. Het werd opnieuw duidelijk dat reizen met minimale bagage gebieden uitsluit waar je een assortiment warme kleding en regenkleding nodig hebt. Dat zijn ook de gebieden waar je veel ondergoed moet meenemen om de weken dat er 'niets droogt' te overleven. Ik hou ervan om mijn shirtje en onderbroekje-van-de-dag voor het slapen gaan te wassen, en dat de andere morgen droog aan te treffen. Als een brave padvinder. Dat miste ik. En dan praat ik nog niet over de aanslag op mijn gezondheid, mijn energie en mijn concentratie op het werk. Eén vraag tenslotte: Is het niet van het gekke om naar de andere kant van de wereld te reizen voor zon en zuivere lucht, en je dan in een kamer te moeten opsluiten met een straalkacheltje? Toch was het zo.

In Salta kocht ik de krant van de dag. Twee April. De 28ste gedenkdag van de Falklandoorlog; hier Las Malvinas geheten. Er werden 649 levens geofferd voor Het Vaderland. De oorlog was een wanhoopsdaad van de militaire regering die met de coupe van 1976 de macht hadden genomen. De [militaire] regering werd inmiddels geteisterd door interne conflicten van de strijdkrachten, algemene corruptie, en een economische janboel. Ze wilden het volk bijeenbrengen --en vooral afleiden-- van die realiteit met een nationalistisch argument, ook al was het voorspelbaar een zelfmoordplan. [De 'pun' 'nazi-onalistisch' wordt hier wel gebruikt]. Met dát als achtergrond, zou je denken dat de huidige regering het ideaal van de toenmalige dictatuur niet aktiveert. Maar zo is het niet. Integendeel! "De Malvinas zijn Argentinië", wordt voortdurend herhaald in bij de herdenkingsceremonies. Zelfs kardinaal Jorge Beroglio, voorzitter van de Episcopale Raad zei in de officiële paaspreek: "De Malvinas zijn van ons, veel Argentijnen hebben er hun bloed vergoten". Politieker, populistischer en sentimenteler kan het niet.

De inwoners van Las Malvinas zijn van Engelse komaf en spreken Engels. Het zijn kolonisten, dat wel, maar Argentinië toonde tot vóór die oorlog geen enkele interesse. Ik begrijp weinig van de huidige populistische motivering. Of het zou moeten zijn dat De Kerk, net als toen La Dictatura, het volk wil afleiden van een voorspelbare afgang. Zo liggen de kaarten toch [nog] niet met die pedofiele onthullingen?

Mijn tocht over de bergpas over de Andes, de Paso de Jama, was het andere grote evenment van deze week. In Reisbrief No 53 beschreef ik de route al, maar ik schreef ook dat de bronnen elkaar tegenspreken over de hoogte. Ik wist niet anders dan dat de Spaanse Wikipédia 4200m noemde. De Engelse zei "about 4400m". En ook circuleerden de getallen 4170m en 4320 in de toeristen-info. Wat was het juiste getal?

Dat getal van 4170m was het gemakkelijkste. Dat is het hoogste punt van de steile haarspeldenbochtenweg op zo'n 100km vóór de grens met Chili genaamd La Cuesta de Lipán. Die gaat in 17km vanaf 2192 tot 4170meter. De pas aldaar heet Abra de Potrerillos. Daarna daalt de weg tot 3450m naar de zoutmeren aan de Argentijnse kant. De grenspost is in het gehucht Jama, de naamgever. Daar staat een bord met '4320m'.

Dat 'about 4400' stamt uit het South American Handbook 2009, pagina 761, maar de Engelse Wikipédia voegt er een vootnootje bij: 'A map in a paper for the National Radio Astronomy Observatory puts the altitude at 4,825m'. Dat gaf mij de sleutel.

Na die Argentijnse grenspost is het nog 160km tot de Chileense grenspost. De weg daalt weer naar de zoutmeren, aan de Chileense kant. Bij het naderen van de grenspost begon de laatste klim. Tot 4800 meter. Daar staat geen bord of 'altaartje', maar ik wist het van dat kaartfragment uit dat wetenschappelijke artikel. Ik kon het precies volgen. De weg valt daar nagenoeg samen met de hoogtelijn van 4800m op deze militaire stafkaart.

Dat artikel gaf nog een andere bijzonderheid van dat punt. Op de Altiplano daar vlakbij ligt het ALMA-project, Atacama Large Millimeter Array. Dat is het hoogstgelegen radioastronomisch laboratorium, en tevens het meest moderne. In 2011 komen de eerste metingen, in 2012 is het klaar.

En als finale, vlak voor de Chileense grenscontrole van San Pedro de Atacama, lag daar nog aan de rechterkant de Vulcan Licancabur (5916m) mooi te wezen in de ondergaande zon. Had ik meer avonturen kunnen verdragen in deze ene week?

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm3.static.flickr.com/2729/4475214802_71504106b2_o.jpg

Het stafkaartfragment staat op Flickr[met aantekeningen]: http://farm5.static.flickr.com/4043/4490052418_907cbf4f34_o.jpg

Meer gedetailleerd heb ik over deze route geschreven in Mijn Dagboek: Vrijdag 2 April 2010 en Woensdag 3 februari 2010 De laatste twee foto's zijn van hetzelfde punt vlak na elkaar genomen. Rechts berghelling met de nevelbossen. Links de laagvlakte.

Mijn Reisbrief No 60

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 27 Maart 2010

Tevens tiende reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Deze week, de 25ste, hadden we de herdenkingsdag van de staatsgreep van 1976 onder de naam Día Nacional de la Memoria por la Verdad y Justicia. Op die dag namen de militairen de presidente Isabel Perón gevangen, en begonnen een nieuw regime onder de naam "Proceso de Reorganización Nacional". Zij regeerden van 1976 tot 1983.

Economisch begon "El Proceso" met een 'bijstelling' en met een illegaal plan voor het laten verdwijnen van 30 duizend personen. Tegenstanders en vermoedelijke tegenstanders. Zij kwamen [tijdelijk] in geheime gevangenissen en tenslotte in massagraven of werden [levend] boven zee gedropt van grote hoogte.

Het resultaat van de 'economische bijstelling' was ongeremde import, en vernietiging van de lokale industrie. Met het doel om de vraag naar deviezen de reguleren begonnen ze met 'geprogrammeerde' devaluatie. Maar dat leidde tot ongebreidelde speculatie. Om de financiële instituten te beschermen, stelde de Staat zich aansprakelijk voor het betalen van de spaartegoeden. Deze interne economische politiek, samen met de internationale situatie, stootte de Nationale Schuld omhoog van 7.875 miljoen US$ tot 45.087. Tot op heden weegt deze schuld zwaar op de Argentijnse economie.

Kortgezegd, de dictatuur liet een economische en humanitaire janboel achter.

Niettemin ontstonden gedurende 'la dictatura' twee geweldloze bewegingen die wereldwijd invloed hadden. Beide bewegingen werden uitsluitend door vrouwen in gang gezet en bestuurd. Het contrast met "El Proceso", dat door mannen werd geleid, had een uitgangspunt kunnen zijn voor een prachtige Musical zoals die andere van Argentijnse herkomst: "Evita!". In plaats van 'Don't cry for me, Argentina' [of 'Huil niet om mij, Argentina'], zou "Laten we huilen om Argentinië" de moderne tear-jerker of smartlap kunnen worden die de tragiek van dit land zou sublimeren. Maar ik denk dat het nog wel een paar jaar zal duren voor we aan zo'n operette toe zijn.

De eerste van deze bewegingen ontstond door een creatieve interpretatie van het gebruikelijke commando 'dóórlopen!' van de politie bij opstootjes. In het Spaans heet dat 'Circular!', wat ook letterlijk kan worden opgevat als 'in een kringetje lopen'. En dat was wat die eerste dertien vrouwen die eerste avond deden. Zij volgden de creatieve vonk van die letterlijke interpretatie, en zo ontstond de beweging van Las Madres de la Plaza de Mayo die uitgroeide tot de wereldwijde beweging die er in slaagde om 'gedwongen verdwijning' in de strafwet te krijgen. Meerdere landen volgden dat voorbeeld, en de UNO verklaarde het tot een van de Misdrijven Tegen De Mensheid. Dat was uniek. De 'Moeders', slaagden er in om wereldwijd de aandacht te vestigen op het onrecht.

De andere beweging ontstond in argeloze onschuld. Moeders van in verwachting zijnde dochters die gevangen waren genomen, of verkracht in de gevangenis, boden aan om voor die baby's te zorgen zodat die tenminste buiten de gevangenis bleven. Maar ze stuitten op een geheim en perfide plan, dat zelfs op schrift was gesteld, om die baby's als 'oorlogsbuit' te beschouwen, en ze met valse adopties te 'vervreemden'. Op die manier zijn zo'n vijfhonderd baby's 'verdwenen'. Deze Abuelas de la Plazo de Mayo, deze 'grootmoeders', hebben intussen de honderdste 'baby' geïdentificeerd. Het gaat intussen om volwassenen van dertig jaar die hun identiteit terugkrijgen. Zij hebben ook wetenschappers geactiveerd om met de moderne genetische technieken een voor de rechtbank betrouwbare 'oma-index' te ontwikkelen. Ook internationaal hebben zij bijgedragen aan De Rechten Van Het Kind door er het 'recht op identiteit' aan toe te voegen in de zogenaamde 'Argentijnse paragrafen'. Hun dóórgaande activiteit leidde er toe dat zij in 2008 werden voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede.

Na het einde van de dictatuur, begon de regering van Raúl Alfonsín (1983-1989) met een grondig onderzoek naar de schending van de mensenrechten, en het berechten van de verantwoordelijken. Niettemin decreteerde de regering van Carlos Menem een groot aantal kwijtscheldingen voor topfunctionarissen waardaar de veroordelingen tot stilstand kwamen. Pas toen in 2004 het Tribunaal van Neurenberg de gevangeneming en uitlevering vorderde van de twee overlevenden van het driemanschap van de coupe van 1976, Jorge Videla en Emilio Massera, kwamen de processen weer op gang. Juist deze laatste weken --ik schreef er over in Mijn Dagboek-- zijn de meer serieuze processen begonnen tegen de kopstukken van de illegale verdwijningen en de martelingen. Ook hier in Tucumán.

De twee vrouwenbewegingen waren essentieel om deze etappe op de weg naar 'Verdad y Justicia', naar Waarheid en Recht, te bereiken.

Tot de volgende keer,

Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4049/4461644041_ba8211d73c_o.jpg

Mijn foto's van de nevelbossen: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623539020589/

Mijn foto's van het huis waar ik woon, 'De Solo Estar': http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623657750976/

Mijn Reisbrief No 59

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 20 Maart 2010

Tevens negende reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Reizend door Zuid-Amerika had ik al vaak van die kleine votiefkapelletjes langs de weg gezien. Speciaal bij busstations. Daar steken reizigers hun kaarsje op, of laten een kattebelletje achter. Of misschien is het een reisverzekering. Wie weet?

Hier in Yerba Buena begon mij een ander type op te vallen. Soms vrij groot, en altijd overvloedig versierd met rode vlaggen. Meestal gaat het om de Maagd van Zus-of-Zo, of het is voor iemand die op die plek is omgekomen. Maar nee, altijd vond ik in die kapelletjes een 'bidprentje' van Gauchito Gil, zoals op de foto.

--"Wie is Gauchito Gil?", vroeg ik mij af. Het voorzetsel 'Heilige' ontbrak, en ook was het niet iemand die op die plek was verongelukt.

En zo ontdekte ik een typisch Argentijnse cultus voor een 'niet-heilige', maar wel iemand die 'goddelijke bijstand' levert, en 'wonderen verricht'. De tekst van de rode vlag op de foto zegt: "Nederig vraag ik jouw bemiddeling bij God voor het wonder dat ik zo nodig heb. Amen".

El Gauchito hoort bij de 'profane heiligen', want hij is niet erkend door De Kerk. Wèl door het volk. Ieder jaar op 8 februari reizen meer dan honderd duizend mensen naar zijn graf in Mercedes in de provincie Corrientes, tegen de grens met Uruguay.

Toen Antonio Jesús Gil stierf, beschouwden de autoriteiten hem als een gevaarlijke dief. Anderen zagen deze gaucho als een weldoener voor de armen, omdat hij uitdeelde wat hij van de grootgrondbezitters stal. Een Argentijnse 'Robin Hood' dus.

Mijn kennissen hier hebben mij de spelregels uitgelegd voor de wonderen van El Gauchito. Op de twintigste van iedere maand moet je een rode kaars opsteken, en vragen wat je wil hebben. Als geschenk, zodra je wens is vervuld, leg je een rode roos in een kapelletje. Maar er zijn ook andere 'regels': Als je langs zo'n kapelletje rijdt, moet je toeteren, zo niet, dan kom je niet op je bestemming, of je krijgt ernstig oponthoud.

Er bestaat geen eenduidig verhaal over hoe hij heeft geleefd. Maar hij is zeker in Mercedes geboren. Hij was een goed mens, en was altijd bereid om iemand te helpen. Hij was een erkende held in de oorlog tegen Paraguay. Maar hij wordt ook beschouwd als deserteur omdat hij in een andere fase van die ingewikkelde oorlog weigerde om te vechten tegen familieleden en vrienden. Dat was de Guerra Grande [1839-1851] waaruit Argentinië is ontstaan. Voor die 'desertie' werd hij onthoofd of gefusilleerd.

Het ziet er niet naar uit dat De Kerk, die hier het hele spirituele leven beheerst, El Gauchito alsnog heilig zal verklaren. Maar in feite is hij al 'ingepalmd'. El Gauchito treedt namelijk op als tussenpersoon voor de hoogsteigen almachtige God van Diezelfde Kerk. Daarom kan De Kerk 'tolerant' zijn. Op een wandeling zag ik vlak bij elkaar de kapelletjes van de Maagd van Lourdes en van El Gauchito, zoals ze op de foto staan.

In Mijn Reisbrief No 56 betwijfelde ik of ik wel in Yerba Buena zou blijven.

--"Ik zit 'eigenlijk' helemaal verkeerd", had ik in Mijn Dagboek geschreven, "die regens en dat gebrek aan zon putten mij uit, ondanks de zeer zuivere lucht".

Ik dacht aan vluchten en schreef dat het aftellen al was begonnen.

--"Hoe is de situatie nu?"

Er is niet veel veranderd. Ik benut 'ieder momentje zon' ... ... ... àls die er is.

--"Ik overleef", is alles wat ik kan zeggen, en de vriendschap alhier steunt mij daarbij. Ik mis mijn normale energie, en ik geniet diepgaand als de zon mij wat energie en creativiteit geeft. Twee weken geleden maakte ik grappen over mijn vier onderbroeken, maar met mijn twee paar sokken is het precies zo. Ik kan pas schone sokken aantrekken als het andere paar droog is ... ... ... en dat duurt dááágen.

Veel serieuzer is mijn ontdekking deze week dat het vocht in mijn koffer was gedrongen, en dat mijn reiskleren stijf stonden van de schimmel. Buiten ophangen om de luchten hielp niet. Integendeel! Met die honderd procent vochtigheid, en die windstilte, werd het alleen maar erger. Gelukkig kon Graciela mijn broek en overhemd in de wasmachine schoonmaken, maar voor het jasje is nog geen oplossing. De stomerij zag het niet zitten. Ze zouden erover nadenken.

Maar ... ... ik ben gisteren bij een reisbureau geweest voor de busverbindingen naar Iquique. Het aftellen is dus tòch weer begonnen.

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4025/4449885891_688b0c642e_o.jpg

Een Belgisch echtpaar heeft over Gauchito Gil geschreven: http://luc-marleen-in-bsas.blogspot.com/2009/03/gauchito-gil.html

Wikipedia [engels] geeft ook veel details over Gauchito Gil. Ook over La Guerra Grande 1839 - 1851 [engels]

Mijn Reisbrief No 58

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 13 Maart 2010

Tevens achtste reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

In de vorige reisbrief stonden fotos van guave-bomen. Die bomen zijn deel van mijn omgeving. Ze staan langs ongeveer alle routes die ik iedere dag loop. Met hun penetrante geur kun je niet omheen. In feite komt die geur niet van de vruchten aan de boom, maar van het rottend afgevallen fruit. Dat rotten gaat lekker snel hier, met die windstilte, die hoge temperatuur en vochtighed. Daarom hierboven een paar foto's van dat rottingsproces. Gelukkig zonder de penetrante lucht. ;-)

Ik verbaasde mij over de 'superaanwezigheid' van die guave-bomen. Ze leken wel doelbewust aangeplant. Dat zie je wel vaker in streken met een dominante monocultuur, zoals hier suikerriet en citroen, waardoor bijvoorbeeld essentiële insecten of vogels worden aangetrokken. Ik heb dat nagevraagd, maar zo is het niet. Het is gewoon een 'lastige' vreemdeling die zich snel verspreidde via de zaadjes en de vogels.

Mijn relatie met guaves is nogal ambivalent. Ik heb niets tegen guave-marmelade, al smaakt die nogal flauw. Nee, ik ben gek op de verse vrucht, maar alleen op een heel precies moment tussen 'groen' en 'rijp'. En dan heb ik meteen 'genoeg'. Het komt er op neer dat ik telkens een kleine portie 'groene' vruchten koop, of afpluk, en ze dan thuis het juiste moment laat afwachten. Daarna gaat de rest in de afvalbak want ik walg van de penetrante geur die dan verschijnt.

Deze week heeft Graciela mij ingewijd in de paden van het ons bos. Eerder hield ik mij voorzichtig aan duidelijk bebakende paden. Die zijn er weinig, en kaarten zijn er ook niet. Een algemeen overzicht had ik de luchtfoto's van Google.

Dit bos heet Parque Sierra San Javier [Park van de Xaveriusberg]. Wij wonen aan de rand daarvan. Voor de mensen uit Tucumán is het een prachtig ontspanningsgebied. Heel toegankelijk en heel dichtbij. Er zijn picknick-plekken te over, en er zijn voetpaden. Het bos is een natuurreservaat, en eigendom van de Universiteit van Tucumán. Het werd gesticht om de ecosystemen 'Selva de montañas' en 'Yungas' te beschermen. Die horen allebei bij het subtropisch regenwoud dat zich over de hele oostelijke flank van Los Andes uitstrekt tussen 500 en 3000 meter hoogte. Het is een betrekkelijk smalle strook van Tucumán hier in het Zuiden tot Mérida in Venezuela. 'Nevelbossen' heten ze ook wel.

Het oppervlak van dit reservaat is 140 km2 [ruwweg 8 bij 18 kilometer]. De hoogte gaat van 550 meter, waar wij wonen, tot de hoogste top 'La Cumbre de Taficillo' van 1876 meter. Dichterbij ligt de 'Cumbre de San Javier' van 1200 meter. Daar staat een reusachtig Christusbeeld van 26 meter hoogte dat vanaf de verre omtrek zichtbaar is.

Toen Graciela mij Dinsdag met een wandeling van drie uur had ingewijd, heb ik Donderdag de Xaveriusberg beklommen tot bij het Christusbeeld. Daarvan was op die dag alleen het voetstuk te zien want hogerop zat het in de mist. Het was een wandeling van ruim vijf uur. Eerst met een oud ezelpad omhoog. Dat pad werd door de eerste bewoners gebruikt om hun landbouwprodukten naar de stad te brengen.

Het oerbos wordt op die hoogte gedomineerd door de 'gigantes de la selva', de 'woudreuzen' waarvan ik de NLse namen nog niet heb kunnen achterhalen. Hier heten ze

Horco Molle [Blepharocalyx gigantea], Laurel [Phoebe porphyria], Tipa [Tipuana tipu] en Cedro [Cedrela]. Op de takken groeien zgn 'epifyten', luchtplanten, zoals de 'Luchtanemoon' [Claveles del aire, Tillandsia maxima], cactussen y orchideeën. Het hogere gedeelte van dat pad tussen 800 en 1200 heet ook wel Selva de Mietáceas [Eugenia buxifolia], 'Mispelhoutbos', is de meest nabije vertaling die ik vond.

Maar het is heel moeilijk vanaf het voetpad die 'woudreuzen' overzichtelijk te fotograferen. De foto's aan het einde van deze brief maakte ik op de terugweg over een geasfalteerde weg van 12 kilometer die met veel haarspeldbochten langs dezelfde helling afdaalt als ik eerder per voetpad had beklommen. Ik liep omdat de bus niet verscheen. En dat was een geluk-bij-een-ongeluk, want zodoende kon ik op deze zéér rustige weg alles goed en rustig, op een afstand, bekijken.

Maar ook van dichtbij maakte ik foto's. Allereerst de spin voor mijn raam, en drie vlinders die ik onderweg aantrof. Verder nam ik van dichtbij foto's van de details van het huis die mij al direct waren opgevallen, namelijk het gebruik van baksteen samen met onbewerkte natuursteen, zoals ik in Mijn Reisbrief No 5 schreef.

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4035/4429372264_6c33cec01c_o.jpg

Mijn Reisbrief No 57

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 6 Maart 2010
Tevens zevende reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,
Het afgelopen weekend was ik in Tucumán bij Marisa en haar dochtertjes Valentina en Juliana. We gingen wandelen en thee drinken in 'Parque 9 de Julio'. Dat is een rechthoekig reuze-park van honderd hectare vlak bij het centrum. Na al die regendagen genoten we voor het eerst weer van de zon. Kijk maar op de foto's hierboven naar de blauwe lucht met wolken, en naar de spiegeling in de vijver.
'9 de Julio', is hier in Argentinië een nationale feestdag, de Día de Independencia. Het gaat om de onafhankelijkheid van Spanje van "De Verenigde Provincies van Zuid Amerika", zoals ze zich voor die gelegenheid noemden. Dat gebeurde op 9 juli 1816 in Tucumán door het congres van vertegenwoordigers van de Noordelijke provincies en die van Buenos Aires. Buenos Aires had in dit tijd niet de politieke positie die het nu heeft.
Een paar jaar eerder, 25 Mei 1810, was in Buenos Aires de Mei-revolutie uitgebroken. Die dag is nu bekend als Nacimiento de la Nación, de Geboorte van de Natie. Dat was het begin van de onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje [1810-1824]. Toen noemden ze zich toen "De Verenigde Provincies van Río de la Plata", de 'Zilverrivier'. De naam 'Argentinië' verschijnt pas in 1826 toen de Grondwet werd aangenomen, en ze zich 'República Argentina' noemden. Toen ik die historische feiten nog eens op het Internet bekeek, troffen mij de volgende regels op een website voor kinderen:
--"Argentinië werd geboren op 25 Mei 1810, op een koude en regenachtige dag. Dinsdag 9 Juli 1816 regende het niet zoals die 25ste Mei. Het was een heel zonnige dag".
Zo staat het in de schoolboekjes.

Toen schoten mij twee vragen te binnen:
--"Staat in de Spaanse schoolboekjes welk weer het was op 12 Maart 1812, toen de eerste Spaanse Grondwet werd afgekondigd door het Parlement van Cadíz?"
--"Staat in de Nederlandse schoolboekjes welk weer het was op 20 November 1813, de dag van de staatsgreep door Van Hogendorp, Van der Duyn van Maasdam, en Van Limburg Stirum, die de Hollanders bevrijdde uit het Eerste Franse Keizerrijk ?"
Vast wel 'nee', maar die teksten zetten mijn voetjes wel op de grond.
Ik moet in dit nevelbos heel alert zijn op het weer, op zon en op regen. Zo zit dat.
De regens, de windstilte, en de luchtvochtigheid hebben mij ongelukkigerwijs een probleem met mijn persoonlijke hygiëne bezorgd. Ik heb de gewoonte om iedere avond mijn onderbroekje-van-de-dag op de hand te wassen. In het ergste geval is dat een dag later droog, in de klimaten waar ik normaalgesproken verblijf, zelfs in twee of vier uur. Maar hier, met die vochtigheid en die windstilte, duurt het meer dan vier dagen! Nu heb ik best geduld om vier dagen te wachten, maar dat lost het probleem niet op, want ik heb maar vier onderbroekjes in mijn koffer. Vandaar het probleem met mijn persoonlijke hygiëne, want nu zit er niets anders op dan dat ik mijn onderbroekje twee of drie dagen achter elkaar draag. Héél vervelend.

In de zesde reisbrief heb ik enkele details laten zien van bouwmateriaal voor dit huis dat afkomstig was van afgebroken oude boerderijen en huizen. Hier nog een paar. Ze zijn gemaakt in de woonkeuken. Zoals in de rest van dit huis, zijn vrijwel alleen de ramen en de deuren rechthoekig. De plattegronden geven de voorkeur aan ongelmatige veelhoeken. Dat leidt tot verrassingen en interessante doorkijkjes. In reisbrief 55 heb ik daar al een paar foto's van laten zien, en ik heb zin er nog meer te maken. Hopelijk voor de volgende reisbrief.
Maar dat moet er wel zon zijn. Voor de foto's, voor mijn welbevinden, en voor mijn levenslust. Dáár gaat het om.
Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.
Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm3.static.flickr.com/2720/4407665276_2cc08a0689_o.jpg
Om foto;s te zien van mijn slaapkamer en douche moet je kijken naar de advertentie van Graciela. Daar staan zes foto's.
http://yerbabuena.olx.com.ar/habitacion-en-alquiler-yerba-buena-tucuman-por-dia-semana-iid-34973630

Mijn Reisbrief No 56

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 27 Februari 2010

Tevens zesde reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Zoals ik in de vorige brief beloofde, heb ik details van het houtwerk gefotografeerd van het huis dat ik toen beschreef als "een perfect decor voor een opera van Wagner, of een ander werk uit de Duitse romantiek van de 19e eeuw". Ik ga dat aspect nu niet verder uitdiepen, mogelijk later als ik wat meer foto's heb van de buitenkant van het huis en van dit nevelachtige bos. Nu zal ik mij concentreren op bouwkundige details. Om te beginnen de 'gevorkte stutten' die in het Amerikaanse Spaans 'horcón' worden genoemd, een woord wat in het Spaans van het schiereiland alleen gebruikt wordt voor 'hooivork'.

Zoals veel onderdelen van dit huis, komen die gevorkte stutten uit oude gesloopte huizen. Al bij het kappen van een boom dachten de toenmalige architecten aan deze toepassing. De moderne architekten denken niet meer in deze natuurlijke vormen. Hun denken begint bij rechthoekige produkten van de moderne houtzagerij. Ik werd geconfronteerd met de vervreemding die daarvan het gevolg was, toen ik deze gevorkte stutten eens goed bekeek.

De oude ploegschaar die het afdak naast de patio opsiert, had dat effect niet, want die ploeg heeft hier niet meer zijn oude functie. Zijn functie is al teruggedraaid tot 'decoratie'. Meer niet. Daarom was het niet confronterend. De antieke scharnieren daarentegen komen uit verschillende periodes, maar ze hebben nog steeds hun originele functie. Niettemin, in de moderne ijzerhandel, verkopen ze scharnieren uit de huidige periode van de moderne, geautomatiseerde, massaproduktie. Mogelijk stamt het scharnier op de rechtse foto uit de half-geautomatiseerde produktie van de jaren twintig of dertig. Op die manier gaven de details mij te denken.

Wat mij ook te denken gaf waren de niet aflatende regens, en het gebrek aan zon en warmte. Ik wilde wég, en ik aanvaardde dat mijn 'Argentijnse avontuur' op een mislukking zou uitdraaien. Ik ging nog eens goed te rade bij de uiteindelijke 'waaroms' van deze reis, en van mijn reizen in het algemeen. Dit avontuur heeft geen waarde voor zichzelf. Het is het gevolg van een noodzaak, en daarom heeft het geen zin hogere risico's aan te gaan dan die bijdragen aan de uiteindelijke 'waaroms'. Ik heb voldoende reserve om enkele dagen door te brengen in het 'verkeerde klimaat' als dat onvermijdelijk is. Als ik stinkende stadlucht moet opsnuiven omdat ik op zoek ben naar een betere plek, of als ik een vervuild vliegveld moet passeren, of enkele zonloze of koude dagen moet zien door te komen. Maar toen het begin deze week duidelijk werd dat hier vanaf November tot April negentig procent van de jaarlijkse regen valt, bekropen mij twijfels. Dat klopte niet met de voorstelling dat het om "een Zuidfrans klimaat ging, maar wel 'ietsje' vaker regen".

Mijn twijfels spitsten zich toe met de niet-aflatende regens van deze week. "Ik zit 'eigenlijk' helemaal verkeerd", schreef ik Zondag al in Mijn Dagboek. Later kreeg ik verzachtende informatie van mensen die hier wonen dat de hittegolf van mijn eerste week in Tucumán evenmin als de niet-aflatende regens van deze week als 'normaal' moesten worden beschouwd. Zij dachten dat het deel was van de 'global warming'. Ik antwoordde spottend met wat Thomas Friedman kortgeleden in New York Times schreef: Dat het niet zozeer om global warming dan wel om global weirding ging. Want de ene plek stijgen de gemiddelden en elders dalen de ze.

Ondertussen bekeek ik de regen vanuit het afdakje naast de patio. Ook onze hond bekeek het met treurige blik. Maar de bloemen behielden fier hun kleur. Méér nog, hun kleuren werden er intenser van. Is dat niet iets om als voorbeeld te nemen?

Hoe dan ook, de bloemen, en het bleke zonnetje rond de middag dat ik onmiddellijk benutte voor een wandeling, gaven mij de energie om deze brief af te maken voor ik alle inspiratie en concentratie verlies. Bij deze dus.

De vraag of ik deze situatie ga ontvluchten is nog open, maar de countdown is begonnen

Tien, negen, acht ...

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

THOMAS L. FRIEDMAN, Global Weirding Is Here, NYT, February 17, 2010 , http://www.nytimes.com/2010/02/17/opinion/17friedman.html

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm3.static.flickr.com/2760/4387964353_282509ca1e_o.jpg

Mijn Reisbrief No 55

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 20 Februari 2010
Tevens vijfde reisbrief uit Zuid-Amerika
Beste Vrienden en Vriendinnen,
Dit was de week van de verhuizing. Donderdag. Diezelfde avond vertrokken de gasten uit Iquique die Marisa had uitgenodigd voor een vakantie: Gabriela, Jeannette en Guillermo. We maakten samen verschillende uitstapjes, zoals bijvoorbeeld ons bezoek aan Horco Molle, dat beschermd gebied van de Nationale Universiteit van Tucumán van de vorige reisbrief. Daarin stond ook een foto van 'de hele familie'.
Woensdag hadden we een afscheidsdineetje in een ècht Argentijns restaurant, dus met véél vlees. Dat zie je op de foto's. Middenin de maaltijd ontpopte de kelner zich als gitarist en zanger. Liefdesliedjes, en liedjes vol heimwee en nostalgie.
Zoals bijvoorbeeld dit over de Tucumán'se maan:
Yo no canto a la luna /por que alumbra y nada más /
le canto porque ella sabe / de mi largo caminar.
Ik zing niet voor de maan, want die schijnt, en verder niets.
Ik zing omdat zij moet weten, van mijn lange, lange, weg
Of deze regels:
Perdido en la cerrazones / quien sabe vidita por donde anderé /
mas cuando salga la luna / cantaré, cantaré /
a mi Tucumán querido / cantaré, cantaré, cantaré.
Verloren in de dichte mist, wie weet, mijn liefje, waarheen ik zal gaan,
Maar als de maan opkomt, zal ik zingen, zingen
Voor mijn geliefde Tucumán, zal ik zingen, zingen, zingen.
Aan het einde van de maaltijd kochten we zijn CD. Het was zijn enige en eerste, en had de veelzeggende titel "Mi sueño cumplido" [mijn vervulde droom, of mijn droom vervuld]. In een persbericht uit 2006, dat ik later op het internet vond, noemt hij, Carlos Loiza, zich 'trabajador gastronómico' [gastronomiewerker]. Met zijn vervulde droom, was hij een gelukkig mens. Hij zong met zichtbaar genoegen. Voor mij is het daarom een kostbare herinnering aan Tucumán.

Alvorens definitief te vertrekken uit Tucumán maakte ik nog een paar afscheidswandelingen. Ik bezocht nog eens het beeld van Mercedes Sosa, geboortig uit Tucumán, die het allermeest bekend is voor het lied van de Chileense Violeta Parra dat ze wereldwijd beroemd heeft gemaakt: "Gracias a la vida, que me he dado tanto" [Dank aan het leven dat mij zoveel heeft geschonken]
Ik zag ook nog een demonstratie tegen het betalen van de buitenlandse schuld [als gevolg van de financiële crisis] met een bord en de leus "La deuda se paga con el hambre del pueblo". [De schuld wordt betaald met de honger van het volk]. Pregnantere beschrijving van het structurele onrecht zag ik niet eerder.

Ik zag ik de straatverkoop van paraplu's die hier onmiddellijk begint als regen dreigt. En ik zag de majestueuze boom tegenover het atelier van Marisa dat we samen nog op die Donderdag bezochten, die vertrekdag.
En toen kwam ik aan in Yerba Buena, in het huis van Graciela en Alejandro, zoals ik de vorige week schreef. Om de beginnen lag ik plat van het ontwerp. Mijn eerste indruk was van een diepgaande romantiek: Een huis met onconventionele vormgeving, op een helling in een bos. Het zou een perfect decor kunnen zijn voor een opera van Wagner, of een ander werk uit de Duitse romantiek van de 19e eeuw. De plattegrond was een onregelmatige veelhoek, en het gebruik van baksteen, samen met onbewerkte natuursteen, droegen nog bij aan die eerste indruk.
Maar in de details zat nog meer. De patio leek op het eerste gezicht een driehoek, maar was het niet, evenmin als de vierhoek die op het tweede gezicht tevoorschijn kwam.
Het houtwerk had talloze details die smeekten om gefotografeerd te worden. Die dwarsbalken, die steunbalken, die stutten en die architraven kwamen duidelijk niet van een moderne houtwerf of zagerij, maar het zijn overblijfsels van oude huizen, boerderijen en schuren van het platteland. Het zijn overduidelijke voorbeelden uit een periode dat zulke organische vormen deel waren van de plattelandsarchitectuur. Ik vroeg aan Graciela hoeveel jaar het hun had gekost om dit huis te bouwen:
--"Het duurt al tien jaar", zei ze vertrouwelijk "en voorlopig gaat het dóór".
En dan heb ik nog nieteens geschreven over de bijzondere planten en bomen van de patio, en ook nog geen foto's gemaakt van de details van het houtwerk. Dat bewaar ik voor de volgende reisbrieven.
Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's op formaat 400x400px staan op http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/
Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4061/4373611231_4cc35a7012_o.jpg
Ik vond op het internet een persbericht van 15 Juli 2006 over Carlos Loisa en zijn eerste CD: Cumpliendo mi Sueño http://www.contexto.com.ar/vernota.php?id=7509

Mijn Reisbrief No 54

Tucumán (Argentinië), Zaterdag 6 Februari 2010
Tevens vierde reisbrief uit Zuid-Amerika
Beste Vrienden en Vriendinnen,
Om de kosten van 'roaming' te besparen, gebruik ik in mijn mobieltje niet mijn Europese SIM met mijn spaanse nummer, maar ik koop een lokale 'prepaid'. Bovendien is het praktisch voor mijn lokale kennissen, die zodoende niet naar het buitenland hoeven te bellen om mij te bereiken. Daarom kocht ik een Argentijnse SIM, die hier 'chip' wordt genoemd. Ik kocht van de provider Claro. Het was niet eenvoudig, want normaal gesproken moet je óf een vaste telefoon hebben, óf een Argentijnse DNI, een soort SOFI-nummer. Maar met wat 'shoppen' vond ik tenslotte iemand die niet zo precies was.
Maar, het werkt niet. Als ik NL bel, zegt de machine dat ik niet voldoende saldo heb, en mijn SMSen blijven liggen in de uitgaande post met de mededeling dat mijn instellingen niet juist zijn. Ook de SMSen uit NL komen [meestal!] niet aan. De winkeltjes die zich tooien met 'agente oficial de Claro' konden mij niet helpen, en zo kwam ik bij het grote servicecentrum van Claro. Daar was een enorme rij, met nummertjes en zo, en na ruim een uur was ik aan beurt. Ze foezelden wat aan mijn instellingen zonder mij te kunnen uitleggen wat mijn fout of mijn onwetendheid was. Wèl bevestigden ze dat mijn saldo voldoende was. Ze beloofden dat ik gerust kon terugkomen, als het nu nog niet werkte.
--"Maar ik heb geen zin om iedere keer meer dan een uur in de rij te staan. Hebben jullie geen website waar ik mijn saldo kan zien?
--"Jazeker", zei de man opgewekt, "je hoeft alleen maar je nummer in te voeren".
Dat heb ik gedaan, maar nadat ik mijn nummer had ingevoerd zei het scherm: 'we hebben technische problemen van voorbijgaande aard, probeer het later opnieuw'. En dat doe ik nu al drie dagen achtereen, zonder succes. Ik geloof dat ik mijn investering in Claro [dertig pesos, zes euro] maar afschrijf als 'leergeld' en een 'chip' van een ander merk koop.

Woensdag zijn we allemaal samen uitgegaan naar Horco Molle, dat is een beschermd gebied van de faculteit van natuurwetenschappen van de Nationale Universiteit van Tucumán. Zij zijn er voor inheemse diersoorten die in dat beschermde gebied zoveel mogelijk in het wild leven. Toch is de eerste indruk dat het om een gewone dierentuin gaat, maar dat vergeet je snel als je deelneemt aan de excursie [een keer per dag] van de wetenschappers. De vrouw die ons begeleidde was goed op de hoogte van details van het verspreidingsgebied, de fouragegewoonten, en de actuele bedreigingen.
Het gebied waar Horco Molle is gelegen, was voor mij extra interessant, want ik zou er vaste huisvesting kunnen vinden voor de rest van mijn tijd alhier. Het is op 16 kilometer van het stadscentrum in westerlijke richting. Wij gingen met ons zevenen met twee taxi's die ieder dertig pesos [zes euro] kostten. We gingen terug met de bus, waar we twee pesos en veertig centavos per persoon voor betaalden. Dat zijn heel overkomelijke prijzen. De frequentie van de bussen is nog niet duidelijk. Horco Molle is het verstgelegen punt van een langwerpige woonwijk, Yerba Buena, daar waar de [beboste] heuvels beginnen. Die plek heet daarom ook wel 'pie del cerro', voet van de heuvel. Tot zover gaat tenminste één bus, namelijk die waarmee we zijn teruggereisd. Die gaat een keer per uur. De rest moet nog worden onderzocht!

En, tenslotte, Vrijdag heb ik Graciela ontmoet, de vriendin van Marisa die een huis heeft 'al pie del cerro', midden in het groen. Zij heeft voor de verhuur een inpandig appartementje. Daar werden we het snel over eens. Ik huur het tot midden April als ik naar Iquique en Madrid terugreis.
Er is WiFi in het hele huis. Voor inkoopjes hoef ik niet altijd terug naar het stadscentrum, of naar het centrum van Yerba Buena, wat ook een heel eind lopen is. Er is volgens Graciela een supermarkt dichtbij. Dat betekent dat mijn dagen in binnenstad zijn geteld. Woensdag of Donderdag vertrek ik. Dat doet mij goed, want de stadse luchtvervuiling begon mij aan te tasten met slapeloosheid, buitengewone vermoeidheids­aanvallen, en andere ongein. Jammer van een kant ook, want ik was nog lang niet uitgekeken op die interessante stad. Van de andere kant kan ik nu mijn wandelingen in het groen weer oppakken. Daar ben ik op lange termijn beter mee af.
Tot de volgende keer,
Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Iemand anders heeft niet lang geleden bijzonder mooie foto's van diezelfde excursie gemaakt en op Flickr gezet. Het is de moeite waard. Hij/zij heeft alleen de spelling van Horco Molle verhaspeld. Horco, is hooivork, Horca is galg. http://www.flickr.com/photos/otogno/sets/72157594514875904/with/377930115/
Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/
Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm4.static.flickr.com/3391/4624189598_02e1f8ce09_o.jpg

Mijn Reisbrief No 53

Tucumán (Argentinië), Zaterdag 6 Februari 2010
Tevens derde reisbrief uit Zuid-Amerika
Beste Vrienden en Vriendinnen,
Dit was de week van de grote klimaatwisseling. Vanaf de droge woestijn, met de vertikale zon van Iquique, naar het warm-vochtige klimaat van Noord Argentinië, met zijn groen en zijn bewolking. Vergelijk maar eens de eerste en de laatste foto van deze reisbrief. De eerste maakte ik Dinsdag om tien voor twee in de buurt van het huis van Francisco en Gabriela. Dat is in Iquique exact het middaguur van de zonnetijd. De laatste foto, met het groen en de bewolking, maakte ik Donderdag toen we Tucumán naderden.
Tussen beide foto's maakte ik de andere om jullie iets te laten zien van het landschap waar we doorheen zijn gegaan. De foto's zijn in chronologische volgorde. We vertrokken Woensdag om 0100. Ik reisde samen met Alejandro de man van Marisa. We begonnen met slapen in onze comfortabele leunstoelen die je lekker achteruit kon klappen. De tocht ging door de Atacama woestijn en we waren om 0800 het mijnstadje Calama voor een sanitaire stop. We reden verder naar San Pedro de Atacama over de Altiplano, de hoogvlakte, waar ik onderweg de tweede foto maakte. San Pedro is erg toeristisch, maar voor ons was alleen de Chileense paspoortcontrole en douane van belang. Toch zijn het nog 160 kilometer naar de Argentijnse grens, maar het gebied ertussen in onbewoond. De foto bij het verlaten van San Pedro, met de verkeersborden, maakte ik om half twaalf. Zoals je ziet, gaat de weg naar Paso Jama naar links.

We waren toen al veel gestegen --tot 1200 meter-- maar het echte klimmen begon nu pas. Na zo'n vijftig kilometer bereikten we het hoogste punt van 4200 of 4400 meter. De bronnen spreken elkaar tegen. Ik heb geen enkele aanduiding bij het passeren van het hoogste punt gezien. Daarna bleven we lange tijd op die hoogte, en daalden langzaam. Eerst door droge woestijn-achtige gebieden, later door de beroemde zoutmeren.
De pracht van die vergezichten is inderdaad imponerend. Aan de horizon zie je de toppen van de Andes, hier en daar bedekt met sneeuw. Maar het wit dat je bij de zoutmeren ziet is gekristalliseerd zout. Het water, hoewel heel zout, is hier en daar bevroren. Langs de boorden zag ik lama's --eentje kreeg ik toevallig in de lens-- en vogels die in het water stappen met hun lange poten.
Langzaam dalend op deze manier, zag ik plekken groen verschijnen. Ik weet niet welke planten dat zijn, maar de vogels en de lama's houden zich ermee in leven.
Om drie uur bereiken we Jama, het Argentijnse grensplaatsje voor de paspoort- en douanecontrole. De paspoortcontrole duurde heel lang, want er waren twee andere bussen, en kennelijk ook wat moeilijkheden. Eindelijk, om vijf uur, konden we doorrijden. Als compensatie werd ons de douanecontrole kwijtgescholden.

Aan de andere kant van de grens gaat de pracht van de zoutmeren nog een tijdje door. De middelste foto, met het reusachtige zoutmeer, maakte ik om half acht. Toen schermerde het, en er waren al lange slagschaduwen. Vanaf de bus gezien lijkt het sneeuw, maar het moet zout zijn, maar echte bevestiging heb ik niet. De witte toppen van Andes op de achtergrond zijn natuurlijk besneeuwd.
Door de vertraging bij de grens, kwamen we niet op tijd in Salta. Daar hadden we tussen tien en half elf moeten aankomen, maar het werd precies middernacht. Ik weet niet hoe het landschap veranderde na het donker worden. Wèl begonnen we precies bij het invallen van de duisternis aan een zeer steile en zeer bochtige afdaling, waarmee we het niveau van de zoutmeren definitief achter ons lieten.
De nacht brachten we door bij Roli en Mariela, vrienden van Alejandro en Marisa, in het plaatsje San Lorenzo op een paar kilometer afstand van Salta. De andere dag namen we de bus van kwart voor een, en arriveerden kwart voor zes in Tucumán. Tijdens dat laatste traject, om twintig voor vier, nam ik de laatste foto. Die met de bewolking en dat groen. Wat een verandering!
Inderdaad, dit was de week van de grote klimaatwisseling.
Nu woon ik voorlopig in het huis van de moeder van Marisa die nog enkele weken op reis zal zijn. Het is in het centrum van de stad. Ik oriënteer mij, doe inkoopjes, zoek een internetcafé, en doe al die andere vertrouwde dingen in mijn nomadenleven.
Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk.

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/
Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4050/4370834859_e39c93f000_o.jpg