Mijn Reisbrief No 81

Iquique, Zaterdag 14 April 2012

Tevens acht en twintigste reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste vriendinnen en vrienden,

Ik weet niet of ik deze brief af krijg voor mijn vertrek omdat mijn terugreis in hetzelfde weekend valt. Bovenaan zie je een zoutmeer, helemaal versteend. Maar het is een 'actief zoutmeer' hetgeen wil zeggen dat om de zoveel jaren het grondwater stijgt en de zoutkristallen weer beginnen op te lossen. Dat heeft tot gevolg dat het oppervlak zich 'reorganiseert' op een manier die je kunt vergelijken met de vorming van stalactieten en stalagmieten in een druipsteengrot. Op die manier ontstaan fantastische vormen zoals op de foto's. De bovenste foto's zijn panoramisch voor een algemene indruk. De onderste zijn 'close ups'. Ik hoop op die manier het gevoel te reconstrueren dat je hebt als over die horizontale 'vlakte' strompelt. Het dichtbije en het veraffe in één blik.

Van ons bezoek aan de verlaten salpetermijnen herinner ik mij speciaal de twee kiepkarren met 'caliche' het ruwe erts, en met 'salitre', het product van de eerste raffinage in de 'fabriek', hier 'oficina' geheten. De derde foto is een Nederlandse reclameplaat over Chili-salpeter. De vierde foto eist meer uitleg. Het is een 'graffiti' op de de muur van de balzaal van het hotel waar de upper-middle class in die tijd haar dansavonden had. Het is van niemand minder dan de regionale dichter Andrés Sabella [Antofagasta 1912 - Iquique 1989]. Het slaat op de 'ronselaars' die als 'gentleman' verkleed naar het Zuiden trokken, o.a. naar de streek rondom Cauquenes, om daar kleine boeren 'gouden bergen' te beloven als ze naar het Noorden in de salpetermijnen kwamen werken. Het bleek 'slavernij' te zijn, en ze konden niet meer terug, want het is meer dan 2000 km.

Para los colegas de Cauquenes // Vende el guasito sus vacas, / sus caballas ensillados, / porque dicen que en el Norte / ganas la plata a puñados.

Pal Norte me voy, me voy / pal guen Norte calichero / donde seré un caballero / de bastón y de tongoy.

Voor onze collega's uit Cauquenes // Het kleine boertje verkocht zijn koeien, / en zijn gezadelde paarden. / Omdat ze zeiden dat je in het Noorden, / zakken vol geld kon verdienen. // Naar het Noorden ga ik, ga ik / Naar het goede salpeternoorden / Daar zal ik een gentleman zijn / Met stok en bolhoed.

De ronselaars waren gekleed als caballero, als gentleman, met stok en tongoy, dat is een chic model bolhoed naar de mode van die dagen. Het 'stadse' Noorden' lag toentertijd ver voor wat mode betrof op het 'boerse' Zuiden. Ze verschenen op markten en andere openbare plaatsen. Ze zeiden eigenlijk: 'Zo word je net als ik', een 'heer'.

Tot de volgende keer, Hartelijke groet, Gérard van Eyk

_______________________

Deze brief verschijnt ook op mijn Nederlandse blog: http://mijnreisbrief.blogspot.com/

Alle foto's in formaat 400x400 pixels staan op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157628851683411/

Een collage van 1016x1529 pixels staat op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/6921774402/

Mijn Reisbrief No 33, Salpetermijn: http://mijnreisbrief.blogspot.com.es/2008/04/mijn-reisbrief-no-33.html

Mijn Reisbrief No 34, Geoglifen: http://mijnreisbrief.blogspot.com.es/2008/04/mijn-reisbrief-no-34.html