Mijn Reisbrief No 60

Yerba Buena (Argentinië), Zaterdag 27 Maart 2010

Tevens tiende reisbrief uit Zuid-Amerika

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Deze week, de 25ste, hadden we de herdenkingsdag van de staatsgreep van 1976 onder de naam Día Nacional de la Memoria por la Verdad y Justicia. Op die dag namen de militairen de presidente Isabel Perón gevangen, en begonnen een nieuw regime onder de naam "Proceso de Reorganización Nacional". Zij regeerden van 1976 tot 1983.

Economisch begon "El Proceso" met een 'bijstelling' en met een illegaal plan voor het laten verdwijnen van 30 duizend personen. Tegenstanders en vermoedelijke tegenstanders. Zij kwamen [tijdelijk] in geheime gevangenissen en tenslotte in massagraven of werden [levend] boven zee gedropt van grote hoogte.

Het resultaat van de 'economische bijstelling' was ongeremde import, en vernietiging van de lokale industrie. Met het doel om de vraag naar deviezen de reguleren begonnen ze met 'geprogrammeerde' devaluatie. Maar dat leidde tot ongebreidelde speculatie. Om de financiële instituten te beschermen, stelde de Staat zich aansprakelijk voor het betalen van de spaartegoeden. Deze interne economische politiek, samen met de internationale situatie, stootte de Nationale Schuld omhoog van 7.875 miljoen US$ tot 45.087. Tot op heden weegt deze schuld zwaar op de Argentijnse economie.

Kortgezegd, de dictatuur liet een economische en humanitaire janboel achter.

Niettemin ontstonden gedurende 'la dictatura' twee geweldloze bewegingen die wereldwijd invloed hadden. Beide bewegingen werden uitsluitend door vrouwen in gang gezet en bestuurd. Het contrast met "El Proceso", dat door mannen werd geleid, had een uitgangspunt kunnen zijn voor een prachtige Musical zoals die andere van Argentijnse herkomst: "Evita!". In plaats van 'Don't cry for me, Argentina' [of 'Huil niet om mij, Argentina'], zou "Laten we huilen om Argentinië" de moderne tear-jerker of smartlap kunnen worden die de tragiek van dit land zou sublimeren. Maar ik denk dat het nog wel een paar jaar zal duren voor we aan zo'n operette toe zijn.

De eerste van deze bewegingen ontstond door een creatieve interpretatie van het gebruikelijke commando 'dóórlopen!' van de politie bij opstootjes. In het Spaans heet dat 'Circular!', wat ook letterlijk kan worden opgevat als 'in een kringetje lopen'. En dat was wat die eerste dertien vrouwen die eerste avond deden. Zij volgden de creatieve vonk van die letterlijke interpretatie, en zo ontstond de beweging van Las Madres de la Plaza de Mayo die uitgroeide tot de wereldwijde beweging die er in slaagde om 'gedwongen verdwijning' in de strafwet te krijgen. Meerdere landen volgden dat voorbeeld, en de UNO verklaarde het tot een van de Misdrijven Tegen De Mensheid. Dat was uniek. De 'Moeders', slaagden er in om wereldwijd de aandacht te vestigen op het onrecht.

De andere beweging ontstond in argeloze onschuld. Moeders van in verwachting zijnde dochters die gevangen waren genomen, of verkracht in de gevangenis, boden aan om voor die baby's te zorgen zodat die tenminste buiten de gevangenis bleven. Maar ze stuitten op een geheim en perfide plan, dat zelfs op schrift was gesteld, om die baby's als 'oorlogsbuit' te beschouwen, en ze met valse adopties te 'vervreemden'. Op die manier zijn zo'n vijfhonderd baby's 'verdwenen'. Deze Abuelas de la Plazo de Mayo, deze 'grootmoeders', hebben intussen de honderdste 'baby' geïdentificeerd. Het gaat intussen om volwassenen van dertig jaar die hun identiteit terugkrijgen. Zij hebben ook wetenschappers geactiveerd om met de moderne genetische technieken een voor de rechtbank betrouwbare 'oma-index' te ontwikkelen. Ook internationaal hebben zij bijgedragen aan De Rechten Van Het Kind door er het 'recht op identiteit' aan toe te voegen in de zogenaamde 'Argentijnse paragrafen'. Hun dóórgaande activiteit leidde er toe dat zij in 2008 werden voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede.

Na het einde van de dictatuur, begon de regering van Raúl Alfonsín (1983-1989) met een grondig onderzoek naar de schending van de mensenrechten, en het berechten van de verantwoordelijken. Niettemin decreteerde de regering van Carlos Menem een groot aantal kwijtscheldingen voor topfunctionarissen waardaar de veroordelingen tot stilstand kwamen. Pas toen in 2004 het Tribunaal van Neurenberg de gevangeneming en uitlevering vorderde van de twee overlevenden van het driemanschap van de coupe van 1976, Jorge Videla en Emilio Massera, kwamen de processen weer op gang. Juist deze laatste weken --ik schreef er over in Mijn Dagboek-- zijn de meer serieuze processen begonnen tegen de kopstukken van de illegale verdwijningen en de martelingen. Ook hier in Tucumán.

De twee vrouwenbewegingen waren essentieel om deze etappe op de weg naar 'Verdad y Justicia', naar Waarheid en Recht, te bereiken.

Tot de volgende keer,

Hartelijke groet, Gérard van Eyk

Alle foto's staan met 400x400 pixels op: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623344355603/.

Collage 1000x1000px van alle foto's van deze brief http://farm5.static.flickr.com/4049/4461644041_ba8211d73c_o.jpg

Mijn foto's van de nevelbossen: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623539020589/

Mijn foto's van het huis waar ik woon, 'De Solo Estar': http://www.flickr.com/photos/weltbummler/sets/72157623657750976/